دسته بندی بیماری ها

علائم دیابت چیست؟ + نشانه های خفیف و خطرناک شروع دیابت

همیشه خسته اید یا مدام احساس تشنگی می کنید؟ شاید بدنتان دارد چیزی به شما می گوید! شناخت علائم دیابت قدم اول برای مراقبت بهتر از خودتان است. آیا می دانید چه نشانه هایی را نباید نادیده گرفت؟ بیایید با هم نگاهی کاربردی به دنیای دیابت بیندازیم و ببینیم چطور می توانیم با آگاهی بیشتر، سلامتی مان را مدیریت کنیم.

دیابت چیست؟

دیابت چیست؟ دیابت یک بیماری است که وقتی سطح گلوکز خون (یا همان قند خون) شما بیش از حد بالا می رود، اتفاق می افتد. گلوکز، منبع اصلی انرژی برای بدن شما محسوب می شود. بدن شما قادر به ساخت گلوکز است، اما این ماده از طریق مواد غذایی مصرفی شما نیز تأمین می گردد.

انسولین هورمونی است که در پانکراس (لوزالمعده) تولید می شود. وظیفه آن کمک به ورود گلوکز به داخل سلول های بدن شماست تا به عنوان انرژی مورد استفاده قرار گیرد. در افراد مبتلا به دیابت، بدن یا به مقدار کافی انسولین تولید نمی کند (یا اصلاً تولید نمی کند)، و یا نمی تواند از انسولین تولید شده به درستی استفاده کند. نتیجه این وضعیت، باقی ماندن گلوکز در خون و عدم رسیدن آن به سلول ها است.

ابتلا به دیابت، خطر آسیب دیدگی چشم ها، کلیه ها، اعصاب و قلب را افزایش می دهد. همچنین، دیابت با برخی از انواع سرطان نیز در ارتباط است. با انجام اقدامات لازم برای پیشگیری یا مدیریت دیابت، می توانید احتمال بروز مشکلات سلامتی مرتبط با این بیماری را کاهش دهید.

انواع دیابت

رایج ترین انواع دیابت شامل دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری است.

  • دیابت نوع ۱: در دیابت نوع ۱، بدن شما میزان بسیار کمی انسولین تولید می کند و یا اصلاً قادر به تولید آن نیست. در این حالت، سیستم ایمنی بدن به سلول های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله کرده و آن ها را از بین می برد. دیابت نوع ۱ معمولاً در سنین کودکی و جوانی تشخیص داده می شود، اما امکان بروز آن در هر سنی وجود دارد. افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ برای ادامه حیات، نیازمند دریافت روزانه انسولین هستند.
  • دیابت نوع ۲: در دیابت نوع ۲، سلول های بدن شما نمی توانند از انسولین به شکل مؤثری استفاده کنند. ممکن است پانکراس در حال تولید انسولین باشد، اما مقدار آن برای حفظ سطح قند خون در محدوده طبیعی کافی نیست. دیابت نوع ۲، شایع ترین نوع دیابت به شمار می رود. وجود عواملی مانند اضافه وزن یا چاقی، و همچنین داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری، احتمال بروز دیابت نوع ۲ را در شما افزایش می دهد. این نوع دیابت ممکن است در هر سنی، حتی در دوران کودکی، ایجاد شود.
  • دیابت بارداری: دیابت بارداری، نوعی از دیابت است که در طول دوره بارداری بروز می کند. غالباً، این نوع دیابت پس از زایمان برطرف می شود. با این حال، بانوانی که تجربه دیابت بارداری داشته اند، در آینده بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند. لازم به ذکر است که گاهی دیابت تشخیص داده شده در دوران بارداری، ممکن است در واقع دیابت نوع ۲ باشد.
  • پیش دیابت: در حالت پیش دیابت، سطح قند خون افراد بالاتر از میزان طبیعی است، اما نه به اندازه ای که بتوان آن را دیابت نوع ۲ تلقی کرد. اگر شما در مرحله پیش دیابت قرار دارید، ریسک بالاتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده شما را تهدید می کند. همچنین، خطر ابتلا به بیماری های قلبی در شما نسبت به افرادی که سطح قند خون طبیعی دارند، بیشتر است.
  • انواع دیگر دیابت: یک نوع کمتر شایع دیابت، دیابت مونوژنیک نام دارد که بر اثر تغییر (جهش) در یک ژن واحد ایجاد می شود. همچنین، دیابت می تواند ناشی از جراحی برداشتن پانکراس، یا آسیب دیدگی این عضو به دلیل بیماری هایی مانند فیبروز سیستیک یا پانکراتیت (التهاب پانکراس) باشد.

علائم دیابت

آیا نگران هستید که شاید خودتان، فرزندتان یا یکی از اطرافیانتان به دیابت مبتلا شده باشد؟ توجه داشته باشید که صرفِ داشتن برخی از علائم دیابت، به معنی ابتلای قطعی به این بیماری نیست. با این حال، توصیه می شود برای اطمینان خاطر از علائم دیابت خفیف یا حاد، حتماً با پزشک عمومی خود مشورت کنید. از مهمترین علائم دیابت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • تکرر ادرار: نیاز به دفع ادرار به دفعات زیاد، خصوصاً در طول شب از علائم اصلی دیابت است .
  • تشنگی شدید: احساس تشنگی بیش از حد معمول از علائم شروع دیابت است.
  • خستگی مفرط: احساس خستگی بیشتر از حالت عادی .
  • کاهش وزن بی دلیل: لاغر شدن بدون اینکه برای آن تلاشی کرده باشید.
  • خارش ناحیه تناسلی یا عفونت قارچی (برفک).
  • ترمیم کند زخم ها: طولانی شدن زمان بهبودی بریدگی ها و زخم ها.
  • تاری دید: از علائم خطرناک دیابت، تاری دید است.
  • افزایش اشتها

این نشانه های دیابت ممکن است در هر فردی (چه بزرگسال و چه کودک) مشاهده شود. اما برخی از این علائم بیماری قند یا دیابت در مبتلایان به دیابت نوع ۱ رایج تر است و ممکن است به سرعت بروز کنند.

روش های تشخیص دیابت

پزشکان برای تشخیص دیابت و پیش دیابت از آزمایش های گوناگونی استفاده می کنند. انتخاب نوع آزمایش توسط پزشک شما، به عواملی مانند وجود یا عدم وجود علائم در شما و همچنین باردار بودن یا نبودن تان بستگی دارد.

  1. آزمایش قند خون ناشتا (FPG): آزمایش قند خون ناشتا (Fasting Plasma Glucose یا FPG)، سطح گلوکز خون شما را در یک لحظه خاص اندازه گیری می کند. برای دستیابی به دقیق ترین نتیجه، پزشک این آزمایش را معمولاً در نوبت صبح و پس از آنکه شما حداقل به مدت ۸ ساعت ناشتا بوده اید، انجام می دهد. منظور از ناشتا بودن، عدم مصرف هرگونه خوردنی یا آشامیدنی به جز مقدار کمی آب است.
  2. آزمایش A1C: آزمایش A1C (که با نام های هموگلوبین A1C، HbA1C یا هموگلوبین گلیکوزیله نیز شناخته می شود) یک آزمایش خون است که میانگین سطح قند خون شما را طی سه ماه گذشته نشان می دهد. برای انجام این آزمایش، نیازی به ناشتا بودن نیست و می توانید قبل از آن غذا و مایعات مصرف کنید.
  3. آزمایش قند خون تصادفی: گاهی اوقات، به خصوص زمانی که شما علائم دیابت را دارید و پزشک نمی خواهد منتظر ناشتا شدن شما بماند، از آزمایش قند خون تصادفی (Random Plasma Glucose) استفاده می شود. این آزمایش خون را می توان در هر زمانی از روز انجام داد.
  4. تست چالش گلوکز: اگر شما باردار هستید، پزشک ممکن است برای بررسی احتمال دیابت بارداری، تست چالش گلوکز (Glucose Challenge Test یا تست غربالگری گلوکز) را برایتان تجویز کند. در این روش، یک ساعت پس از آنکه محلول شیرین حاوی گلوکز را نوشیدید، یک نمونه خون از شما گرفته می شود. برای این تست نیازی به ناشتا بودن نیست. چنانچه سطح قند خون شما بالا باشد (۱۳۵ mg/dL تا ۱۴۰ mg/dL یا بیشتر)، ممکن است لازم باشد تست تحمل گلوکز خوراکی را نیز به صورت ناشتا انجام دهید.
  5. تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT): تست تحمل گلوکز خوراکی (Oral Glucose Tolerance Test یا OGTT) به پزشکان در تشخیص دیابت نوع ۲، پیش دیابت و دیابت بارداری کمک می کند. البته این تست نسبت به آزمایش FPG و تست چالش گلوکز هزینه بیشتری دارد و انجام آن نیز کمی پیچیده تر است. برای انجام OGTT، شما باید حداقل ۸ ساعت ناشتا باشید. ابتدا، یک نمونه خون برای اندازه گیری سطح قند خون ناشتای شما گرفته می شود. سپس، محلولی حاوی مقدار مشخصی قند می نوشید. دو ساعت بعد، مجدداً نمونه خون از شما گرفته می شود تا سطح قند خون تان بررسی شود.
  6. آزمایش ژنتیک: آزمایش ژنتیک می تواند در تشخیص اکثر موارد دیابت مونوژنیک، که به دلیل تغییر (جهش) در یک ژن خاص ایجاد می شود، کمک کننده باشد. هرچند این نوع دیابت ممکن است در هر فردی رخ دهد، اما در نوزادانی که پیش از ۶ ماهگی به دیابت مبتلا می شوند و همچنین در برخی نوجوانان و جوانان، شیوع بیشتری دارد.
  7. اتوآنتی بادی ها (پادتن های خودی): اگر شما به دیابت مبتلا هستید، پزشک ممکن است برای تعیین اینکه آیا دیابت شما از نوع ۱ است یا خیر، وجود برخی اتوآنتی بادی ها را در خون تان بررسی کند. اتوآنتی بادی ها، پروتئین هایی هستند که توسط سیستم ایمنی تولید شده و به اشتباه به بافت ها و سلول های سالم بدن حمله می کنند. برای انجام این تست، نمونه ای از خون شما گرفته می شود. یافتن اتوآنتی بادی های مرتبط با دیابت در خون شما، می تواند نشان دهنده ابتلا به دیابت نوع ۱ باشد.

کلام آخر

آگاهی از دیابت، شناخت علائم بیماری دیابت و درک روش های تشخیص، قدرت شما در مدیریت سلامتی تان است. به خاطر داشته باشید که تشخیص زودهنگام و اقدامات صحیح، نقش کلیدی در پیشگیری از عوارض و حفظ کیفیت زندگی دارد. هرگز نشانه های هشداردهنده را دست کم نگیرید و برای اطمینان، همواره با پزشک خود در تماس باشید. کنترل سلامتی تان در دستان شماست.

5/5 - (1 امتیاز)
منتشر شده توسط
رامین منصوری