زنان و زايمان

عمل سزارین چیست و چقدر طول می کشد؟ + مراحل آن

شاید برای شما هم سوال پیش آمده باشد زایمان سزارین چیست؟ عمل سزارین روشی جراحی برای تولد نوزاد است. در ادامه، مراحل زایمان سزارین، مراقبت های پس از آن و خطرات احتمالی آشنا خواهید شد تا با اطمینان بیشتری برای این روش آماده شوید.

زایمان سزارین چیست؟

زایمان سزارین یا سزارین سکشن چیست؟ عمل سزارین یک روش جراحی برای به دنیا آوردن نوزاد است. در این روش، پزشک بعد از ایجاد یک برش در دیواره شکم و رحم مادر، نوزاد را خارج می کند.

  • معمولاً وقتی زایمان طبیعی برای مادر یا نوزاد خطرناک باشد یا امکان پذیر نباشد، سزارین انجام می شود.
  • عمل سزارین می تواند از قبل برنامه ریزی شود، مثلاً اگر پزشک تشخیص دهد که زایمان طبیعی ممکن نیست.
  • اگر در طول زایمان مشکلات غیرمنتظره ای پیش بیاید، ممکن است سزارین به صورت اورژانسی انجام شود.
  • در شرایطی که بارداری و زایمان بدون مشکل پیش برود، زایمان طبیعی معمولاً ایمن ترین روش برای نوزاد در نظر گرفته می شود.
  • سزارین یک عمل جراحی مهم است و هرچند عوارض جدی آن نادر است، اما می تواند اتفاق بیفتد.

به همین دلیل، بسیار مهم است که قبل از تصمیم گیری در مورد انجام این عمل، اطلاعات کافی در مورد آن داشته باشید.

انواع عمل سزارین

عمل سزارین بر دو نوع است:

  • سزارین برنامه ریزی شده
  • سزارین غیر منتظره
  • سزارین اورژانسی

در ادامه به بررسی دقیق هر کدام می پردازیم:

1- سزارین برنامه ریزی شده (انتخابی)

این نوع سزارین از قبل تعیین می شود. دلیلش این است که اگر مادر یا بچه مشکلی داشته باشند که زایمان طبیعی برایشان خطرناک باشد، این کار را می کنند. بعضی دکترها هم برای بچه هایی که مشکل مادرزادی دارند، سزارین برنامه ریزی شده را پیشنهاد می کنند تا موقع به دنیا آمدن مشکلی پیش نیاید.

بعضی خانم ها هم به دلایل غیرپزشکی، سزارین را به زایمان طبیعی ترجیح می دهند.این انتخاب هم برای مادر و هم برای بچه خوبی ها و بدی هایی دارد. همچنین ممکن است روی بارداری های بعدی هم تاثیر بگذارد.

2- سزارین غیرمنتظره

بیشتر سزارین ها ناگهانی اتفاق می افتند. یعنی تا نزدیک زایمان یا در حین آن معلوم نمی شود که به آن نیاز است. مادرها در این شرایط می خواستند زایمان طبیعی داشته باشند. اما درست قبل از به دنیا آمدن بچه، مادر و دکتر تصمیم می گیرند که سزارین بهترین کار است.

وقتی همه چیز عوض می شود، ممکن است آدم ناراحت و نگران شود. ولی تیم پزشکی تمام تلاشش را می کند تا مطمئن شود که زایمان برای مادر و بچه خوب و بی خطر باشد.

3- سزارین اورژانسی

فرق سزارین اورژانسی با سزارین غیرمنتظره در این است که خیلی فوری باید انجام شود. این نوع سزارین وقتی اتفاق می افتد که در حین زایمان مشکلی پیش بیاید. مثلاً وقتی حال بچه خوب نیست، زایمان مادر آنطور که باید پیش نمی رود یا مادر خیلی خسته شده است چون زایمان طول کشیده است.

مشکلات دیگری که باعث می شوند این عمل لازم شود عبارتند از:

  • وقتی که وضعیت سلامت مادر اجازه زایمان طبیعی را نمی دهد
  • بند ناف دور بچه پیچیده شده باشد یا رحم پاره شود.
  • سزارین اورژانسی خیلی سریع انجام می شود تا مادر و بچه سالم بمانند.
  • در هر دو نوع سزارین، دکتر شکم و رحم مادر را برش می دهد تا بچه را بیرون بیاورد.
  • نوع و جای برش بستگی به سابقه پزشکی مادر، اندازه و وضعیت بچه و چیزهای دیگر دارد.
  • تجربه مادر و مراحل سزارین اورژانسی با سزارین برنامه ریزی شده یا غیرمنتظره فرق دارد.

اگر می‌خواهید برای زایمان خود بهترین بیمارستان را انتخاب کنید مقاله بهترین بیمارستان برای زایمان در تهران را از دست ندهید.

مراحل زایمان سزارین با تصویر

اقدامات قبل از عمل: در این مورد که یک سزارین اورژانسی بود، طبق روال، ابتدا واژن بیمار با محلول ید ضدعفونی شد. از آنجایی که بیمار در حین زایمان بی حسی اپیدورال دریافت کرده بود، سوند ادراری (که به آن IDC هم می گویند) از قبل برای او گذاشته شده بود. همچنین برای جلوگیری از لخته شدن خون در رگ ها (که به آن VTE prophylaxis می گویند)، جوراب های مخصوص (TED stockings) برای بیمار پوشانده شد.

آنتی بیوتیک های وریدی: در حال حاضر، دستورالعمل های پزشکی توصیه می کنند که برای پیشگیری از عفونت، 2 گرم آنتی بیوتیک سفازولین (Cephazolin) از طریق ورید، 15 تا 60 دقیقه قبل از اینکه پوست برش داده شود، تزریق شود.

آماده سازی پوست برای سزارین: پوست بیمار با محلول کلرهگزیدین-الکل برای انجام عمل سزارین آماده می شود. مهم است که قبل از اینکه پارچه های استریل روی بیمار قرار داده شود، این محلول کاملاً خشک شود. خشک شدن کامل محلول ضروری است و نباید زیر پارچه ها جمع شود، زیرا این مسئله خطر آتش سوزی را به همراه دارد و قبلاً مواردی از سوختگی در بیماران رخ داده است.

برش پوست: در روش جوئل کوهن، یک برش مستقیم به طول 3 سانتی متر زیر استخوان های لگن (خارهای خاصره قدامی فوقانی) ایجاد می شود.

نحوه ورود به شکم: در اینجا نشان داده می شود که چگونه با یک وسیله تیز از پوست، لایه میانی چربی زیر پوست به طول 3 سانتی متر و غلاف عضله راست شکمی بریده می شود.

باز کردن بافت: باز کردن بافت زیر پوست و غلاف عضله راست شکمی با استفاده از یک وسیله غیربرنده (بلانت).

باز کردن حفره شکمی: ورود به داخل حفره شکم (صفاقی) با استفاده از یک وسیله غیربرنده (بلانت) به عنوان بخشی از روش سزارین جوئل کوهن انجام می شود. این کار باید در قسمت بالایی شکم انجام شود تا آسیبی به مثانه وارد نشود، زیرا ممکن است مثانه به دلیل سزارین قبلی یا در مراحل آخر زایمان بالاتر از حد معمول قرار گرفته باشد.

ایجاد لایه (فلپ) مثانه: لایه نازک صفاقی بین رحم و مثانه (utero-vesical peritoneum) پیدا می شود. این لایه باید حدود 2 سانتی متر پایین تر از جایی که محکم به رحم چسبیده است، در خط وسط باز شود و سپس در هر طرف به سمت پهلو گسترش یابد. بعد از آن، می توان این لایه صفاقی را با یک وسیله به نام فورسپس گرفت و مثانه را به آرامی با انگشت یا در صورت وجود چسبندگی، با دقت و با یک وسیله تیز از قسمت پایینی رحم جدا کرد.

ورود به رحم: این مرحله نشان می دهد که چگونه برش روی رحم پس از ایجاد یک برش افقی کوچک به طول 2 تا 3 سانتی متر در قسمت پایینی رحم، با استفاده از یک وسیله غیربرنده (بلانت) به سمت بالا و پایین گسترش داده می شود.

خروج سر جنین: معمولاً سر جنین با خم کردن سر به سمت قفسه سینه و بالا بردن آن به طرف برش رحم خارج می شود. سپس دستیار با فشار دادن قسمت بالای رحم (فوندوس) به خروج کامل آن کمک می کند (10b). در عکس 10a، خروج سر جنین با استفاده از وسیله ای به نام فورسپس نشان داده شده است، که ممکن است در سزارین های برنامه ریزی شده که سر جنین هنوز در قسمت بالایی قرار دارد، لازم باشد.

خروج خودبه خودی جفت: در اینجا برای کمک به خروج خودبه خودی جفت، از ماساژ دادن رحم از بالا و کشیدن آرام و کنترل شده بند ناف استفاده می شود.

تزریق اکسی توسین: معمولاً بعد از به دنیا آمدن نوزاد، برای کاهش خطر خونریزی شدید پس از زایمان (PPH)، داروی اکسی توسین تزریق می شود. در اینجا نحوه تزریق اکسی توسین که یک روش استاندارد و بر اساس شواهد علمی است، نشان داده شده است.

شناسایی برش و گوشه های رحم: برای اطمینان از اینکه لبه های بالایی و پایینی برش رحم به درستی شناسایی شده اند (به خصوص لبه پایینی که گاهی اوقات به سمت پایین می رود و به دلیل خونریزی به سختی دیده می شود و ممکن است باعث اشتباه گرفتن آن با دیواره پشتی قسمت پایینی رحم شود)، قرار دادن گیره های مخصوصی به نام فورسپس گرین-آرمیتاژ (Green-Armytage forceps) روی این لبه ها مفید است. این کار همچنین به شناسایی دقیق گوشه های رحم که اغلب اولین قسمت هایی هستند که بخیه می شوند، کمک می کند.

بستن رحم: در اینجا رحم با استفاده از نخ بخیه قابل جذب (1 مونوکریل) به صورت دولایه و پیوسته بدون گره زدن بسته می شود. لایه اول باید لبه بریده شده عضله رحم (میومتر) را شامل شود و باعث بند آمدن خونریزی شود. لایه دوم عضله رحم بریده نشده را به هم نزدیک می کند تا لایه اول را بپوشاند.

بررسی فالوپ و تخمدان: در حین عمل سزارین باید به طور معمول لوله های فالوپ و تخمدان ها بررسی شوند تا اگر مشکلی در این نواحی وجود داشته باشد، تشخیص داده شود.

بستن صفاق: در این مرحله، به دلیل خطر آسیب به رگ های خونی در حین ورود به شکم، باید مطمئن شد که بین غلاف عضله راست شکمی و خود عضله خونریزی وجود ندارد.

بستن غلاف عضله راست شکمی: در اینجا نحوه بستن غلاف عضله راست شکمی با استفاده از نخ بخیه 1 PDS به صورت پیوسته و بدون گره زدن نشان داده شده است.

بستن پوست: در این مورد، چون ضخامت چربی زیر پوست کمتر از 2 سانتی متر است، بسته نشده است. برای بستن پوست از بخیه زیر جلدی پیوسته استفاده می شود.

پیشنهاد می‌کنیم برای داشتن رابطه جنسی در بارداری مقاله رابطه در بارداری را مطالعه کنید.

مراقبت بعد از سزارین

مراقبت های پس از سزارین در دو مرحله کلیدی، یعنی قبل از ترخیص از بیمارستان و پس از بازگشت به منزل، انجام می شود که رعایت دقیق آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، نکاتی نیز وجود دارند که باید از آن ها اجتناب شود. در ادامه به بررسی این نکات می پردازیم:

قبل از ترک بیمارستان

  1. توصیه می شود در 24 ساعت اول بعد از عمل از تخت بلند شوید و سعی کنید به دستشویی بروید. این کار به شروع بهبودی و عادت کردن به حرکت کمک می کند. یادتان باشد آرام حرکت کنید چون ممکن است سرگیجه بگیرید یا نفستان تنگ شود.
  2. بعد از برداشتن سوند ادراری، ممکن است ادرار کردن کمی دردناک باشد.  از پرستار یا همراهتان بخواهید راه هایی برای راحت تر شدن آن پیشنهاد دهد. اگر برای بستن جای عمل از منگنه استفاده شده باشد، احتمالاً قبل از رفتن از بیمارستان آن ها را برمی دارند.
  3. با پزشک یا پرستارتان درباره روش های کم کردن درد بعد از عمل صحبت کنید.  اگر به دارو نیاز دارید، نسخه بگیرید و درباره عوارض جانبی اطلاعات کسب کنید (برای خودتان و نوزاد در صورت شیردهی). اگر ترجیح می دهید دارو مصرف نکنید، با پزشکتان درباره راه های دیگر صحبت کنید.
  4. رحم شما شروع به کوچک شدن می کند (فرآیند “بازگشت به حالت اولیه”).
  5. خونریزی شدید با خون قرمز روشن (“نفاس”) خواهید داشت که ممکن است تا 6 هفته طول بکشد.  از نوار بهداشتی های خیلی جاذب استفاده کنید (بیمارستان باید در اختیار بگذارد). در این مدت از تامپون استفاده نکنید.
  6. میزان خونریزی بعد از سزارین در افراد مختلف فرق می کند و ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشد.
  1. در بیشتر موارد، خونریزی طی 3 تا 4 هفته قطع می شود، اما ترشحات ممکن است بیش از 6 هفته ادامه داشته باشند.
  1. پیاده روی آرام در بیمارستان یا نشستن و تکان خوردن روی صندلی می تواند به بهبودی سریع تر و رفع گازهای شکمی کمک کند.

بعد از رفتن به خانه

  1. تا زمانی که پزشکتان اجازه نداده است، نباید زیاد فعالیت کنید. در ابتدا، از بلند کردن هر چیزی سنگین تر از نوزادتان و انجام بیشتر کارهای خانه خودداری کنید.
  2. میزان خونریزی نفاس شما به مرور زمان تغییر می کند و ممکن است با فعالیت بیشتر و تغییر وضعیت بدن افزایش یابد. از میزان خونریزی خودتان به عنوان نشانه ای برای این که بیش از حد فعالیت نمی کنید، استفاده کنید.رنگ خونریزی نفاس به مرور زمان تغییر می کند (صورتی کم رنگ، قرمز تیره، زرد یا روشن).
  3. مطمئن شوید که مایعات زیادی می نوشید و غذاهای سالم می خورید. این کار به جلوگیری از کم آبی بدن، بازیابی انرژی و جلوگیری از یبوست کمک می کند.
  4. جاهایی برای تعویض پوشک و وسایل شیردهی را نزدیک خودتان قرار دهید تا مجبور نباشید زیاد از جای خود بلند شوید.
  5. مراقب هرگونه تب یا درد باشید، زیرا این ها می توانند نشانه های عفونت باشند.

کارهایی که باید از آن ها اجتناب کنید

  1. رابطه جنسی تا زمانی که پزشکتان بگوید بی خطر است.
  2. استفاده از تامپون یا دوش واژینال.
  3. حمام کردن در وان تا زمانی که جای عملتان خوب نشده و خونریزی تان قطع نشده است.
  4. استخرهای عمومی و جکوزی.
  5. بلند کردن هر چیزی سنگین تر از نوزادتان.
  6. بالا و پایین رفتن مکرر از پله ها.
  7. ورزش کردن، حداقل تا زمانی که پزشکتان اجازه نداده است.

در انتخاب بیمارستان دچار تردید هستید؟ به لیست بهترین بیمارستان تهران برای زایمان در بیمارستان پارسا سر بزنید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

علائم زایمان سزارین چیست؟

بعد از عمل سزارین، بدن شما به زمان برای خوب شدن نیاز دارد. مهم است بدانید چه تغییراتی در این دوران طبیعی است و چه علائمی نشان می دهد که باید حواستان جمع باشد و با پزشک تماس بگیرید. این به شما کمک می کند تا بهتر از خودتان مراقبت کنید.

موارد طبیعی بعد از سزارین

  • کمی درد: داشتن مقداری درد در جای بخیه ها طبیعی است. این درد معمولاً با داروهای مسکنی که دکتر برایتان تجویز کرده، آرام می شود.
  • خونریزی واژن: خونریزی از واژن، شبیه خونریزی دوران پریود (که به آن لوشیا هم می گویند)، طبیعی است. این خونریزی ممکن است چند هفته طول بکشد و کم کم رنگ و مقدارش تغییر می کند (از قرمز روشن به صورتی و بعد کمرنگ تر).
  • احساس خستگی: خسته بودن بعد از زایمان و عمل جراحی کاملاً عادی است. سعی کنید تا جایی که می توانید استراحت کنید.

علائم بعد از سزارین که باید جدی بگیرید و سریع به پزشک مراجعه کنید:

  • تب: اگر دمای بدنتان بالا برود (معمولاً بیشتر از ۳۸ درجه).
  • مشکل در جای زخم: اگر جای بخیه ها خیلی قرمز، متورم یا گرم شود، دردش بیشتر شود، یا از آن چرک و ترشحات زرد یا سبز بیرون بیاید.
  • خونریزی خیلی زیاد: اگر خونریزی واژنتان آنقدر شدید باشد که مجبور شوید زود به زود (مثلاً هر یک ساعت) پد بهداشتی خود را عوض کنید، یا لخته های خون بزرگ ببینید.
  • درد شدید: اگر درد شدیدی در شکم، لگن یا جای بخیه ها دارید که با خوردن مسکن بهتر نمی شود یا ناگهان خیلی بدتر می شود.

برای مراجعه به بهترین متخصصین زنان می‌توانید از کلینیک زنان و زایمان بیمارستان پارسا دیدن کنید.

عوارض سزارین

بسیاری از عوارض زایمان سزارین غیرقابل پیش بینی و بسیار نادر هستند، اما برخی عوامل وجود دارند که احتمال بروز عوارض را بیشتر می کنند. این عوامل خطر عبارتند از:

  1. چاقی
  2. بزرگ بودن اندازه نوزاد
  3. عوارض اورژانسی که نیاز به زایمان سزارین را ضروری می سازند
  4. طولانی شدن زایمان یا جراحی
  5. داشتن بیش از یک نوزاد
  6. آلرژی به داروهای بیهوشی، داروها یا لاتکس
  7. عدم فعالیت مادر
  8. پایین بودن تعداد سلول های خونی مادر
  9. استفاده از اپیدورال
  10. زایمان زودرس
  11. دیابت
  12. عفونت یا تب پس از جراحی
  13. از دست دادن خون بیش از حد
  14. آسیب به اندام ها
  15. هیسترکتومی اورژانسی (برداشتن رحم)
  16. لخته شدن خون
  17. واکنش به دارو یا بیهوشی
  18. مشکلات عاطفی
  19. ایجاد بافت اسکار و مشکل در زایمان های بعدی
  20. مرگ مادر
  21. آسیب به نوزاد

خطرات عمل سزارین

انتخاب پزشک و بیمارستان مناسب برای انجام عمل سزارین از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ زیرا این امر می تواند خطرات جدی را برای شما ی مادر و یا فرزندتان به همراه داشته باشد. در ادامه، به برخی از مهم ترین خطراتی که ممکن است شما یا فرزندتان را تهدید کند، خواهیم پرداخت:

خطرات احتمالی برای شما

برخی از مهم ترین خطراتی که ممکن است در اثر سزارین برای شما ایجاد شوند عبارتند از:

  • عفونت زخم (شایع): باعث قرمزی، ورم، افزایش درد و خروج ترشح از محل زخم می شود.
  • عفونت لایه داخلی رحم (شایع): نشانه های آن می تواند شامل تب، درد در ناحیه شکم، ترشحات غیرعادی از واژن و خونریزی شدید باشد.
  • خونریزی بیش از حد (به ندرت اتفاق می افتد): در موارد شدید ممکن است نیاز به تزریق خون یا حتی جراحی برای بند آوردن خونریزی باشد.
  • لخته شدن خون در رگ های عمقی پا (DVT) (به ندرت اتفاق می افتد): این حالت باعث درد و ورم پا می شود و اگر این لخته خون به ریه ها برسد (که به آن آمبولی ریه می گویند) می تواند خیلی خطرناک باشد.
  • آسیب به مثانه یا لوله هایی که کلیه ها را به مثانه وصل می کنند (به ندرت اتفاق می افتد): این وضعیت ممکن است نیاز به جراحی دیگری داشته باشد.

امروزه قبل از انجام سزارین به خانم ها آنتی بیوتیک داده می شود که احتمال بروز عفونت ها را بسیار کاهش می دهد.

خطرات احتمالی برای نوزاد شما

سزارین گاهی اوقات می تواند باعث مشکلات زیر در نوزادان شود:

  • ایجاد بریدگی در پوست (شایع): ممکن است به طور تصادفی هنگام باز کردن رحم این اتفاق بیفتد، اما معمولاً جدی نیست و بدون هیچ مشکلی خوب می شود.
  • مشکلات تنفسی (شایع): این مشکل بیشتر در نوزادانی دیده می شود که قبل از هفته 39 بارداری به دنیا می آیند. معمولاً بعد از چند روز بهتر می شود و نوزاد در بیمارستان به دقت تحت نظر قرار می گیرد.
  • اگر بعد از اینکه از بیمارستان مرخص شدید، فکر می کنید نوزادتان مشکل تنفسی دارد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

خطرات احتمالی برای بارداری های بعدی

خانم هایی که سزارین کرده اند معمولاً در بارداری های بعدی مشکلی ندارند. بیشتر خانم هایی که قبلاً سزارین کرده اند، در بارداری بعدی می توانند به طور بی خطر زایمان طبیعی داشته باشند که به آن VBAC یا زایمان طبیعی بعد از سزارین می گویند. اما گاهی اوقات ممکن است سزارین دیگری لازم باشد. اگرچه به ندرت اتفاق می افتد، اما داشتن سزارین می تواند خطر بروز برخی مشکلات را در بارداری های بعدی افزایش دهد، از جمله:

  • باز شدن جای زخم قبلی در رحم.
  • چسبیدن غیرعادی جفت به دیواره رحم که می تواند باعث مشکل در خروج جفت شود.

اگر هرگونه نگرانی دارید، با پزشک یا ماما خود صحبت کنید.

کلام آخر

همانطور که ملاحظه فرمودید، زایمان سزارین یک روش جراحی مهم است که در شرایط خاص برای حفظ سلامت شما و نوزادتان انجام می گیرد. برای اطمینان از یک زایمان ایمن و موفق، دقت در انتخاب پزشک متخصص و بیمارستان مجهز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

با این انتخاب آگاهانه، می توانید خطرات احتمالی را به حداقل رسانده و این مرحله را با اطمینان بیشتری سپری نمایید. در صورت داشتن هرگونه سوال یا ابهام، می توانید با پزشکان متخصص زایمان بیمارستان پارسا مشورت نمایید.

5/5 - (4 امتیاز)