رادیولوژی فک و صورت 

امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، بسیاری از دندانپزشکان از رادیولوژی فک و صورت برای تشخیص و بررسی مشکلات دهان و دندانی استفاده می نمایند و با بکارگیری از تصاویر رادیوگرافی ریشه های دندان، غدد بزاقی، سینوس ها و اعصاب دهان را بررسی می کنند.

رادیولوژی فک و صورت

زیر شاخه ای از دندانپزشکی می باشد که با بکارگیری از تصویر برداری تشخیصی و ارائه تصاویر رادیوگرافی دهان به بررسی دهان و دندان برای کمک به انجام درمان های دندانپزشکی، تشخیص و معالجه بیماری‌ها، اختلالات و سایر شرایط دهانی می پردازد. در حالت کلی، تعداد دفعاتی که باید از رادیوگرافی استفاده کنید بستگی به سلامت دهان و دندان، سن، خطر ابتلا به بیماری و علائم بیماری دهان دارد.
تصاویر توسط رادیولوژیست متخصص فک و دهان گرفته می شود که توانایی تشخیص دادن مشکلات دهان و دندانی که از طریق بصری قابل مشاهده نیست را داشته و بر نحوه کنترل اشعه یونیزان نیز نظارت می کند.

اشعه بکار رفته در رادیولوژی فک و صورت چه میزان است؟

امروزه با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی و ظهور دستگاه های دیجیتال و مدرن در حوزه تخصصی رادیولوژی موجب شده است که در زمان تصویربرداری میزان اشعه به حداقل برسد، به صورتی که میزان این اشعه به اندازه ای کم می باشد که در محدوده امن قرار دارد. همچنین برای محافظت از بافت های حساس به اشعه در درون دهان از پوشش های سربی بکار می برند.

منظور از رادیولوژی سه بعدی فک و دهان چیست؟

این نوع از رادیولوژی که یکی از دستگاه های بسیار مهم در دندانپزشکی فوق مدرن است تصاویر سه بعدی اختصاصی که از اسکن فک و صورت حاصل می شود و با اسم اختصاری CBCT معروف می باشد، ارائه می شود که تشخیصی دقیق برای درمان نقاط حساس به پزشکان گروه های متفاوت مثل گوش و حلق و بینی، متخصص های پروتزهای دندانی ، ایمپلنتولوژیست ها ، جراحان فک و صورت و… ارائه می دهد.

برای انجام این روش تصویربرداری احتیاج به آمادگی خاصی نمی باشد، فقط باید دندان ها قبل از اینکه تصویربرداری شود تمیز شده باشد  و برای این کار مسواک زدن کفایت می کند.

 

 

آشنایی با نقش درمانی رادیولوژی

این نوع تکنیک تصویربرداری می تواند بیماری های گوناگونی فک، دهان و نواحی اطراف آن را که شامل کیست ها، ضایعات التهابی، عفونت، تومورهای دهانی و غیره است را حتی در همان مراحل اولیه که بدون علائم می باشد، برای دندانپزشک قابل تشخیص کند.

شرایط مورد نیاز رادیولوژی فک و دهان

دندانپزشک امکان دارد به دلایل زیر برای شما رادیولوژی از فک و دهان را تجویز نماید.
– برنامه ریزی برای جراحی فک و دندان، کشیدن دندان و سایر انواع جراحی های دهانی که احتیاج به استفاده از آرام بخش یا بیهوشی عمومی دارا باشند.
– درد صورت به علت مشکلات مربوط به ناهنجاری ها و اختلالات TMJ
– برنامه ریزی درمانی ، تشخیص و درمان سرطان های دهان
– ارزیابی کیست‌ها ، ناهنجاری های رشد و تروما در منطقه فک و صورت
– ارزیابی اثرات بیس فسفونات ها و استئو نکروز فک
– ارزیابی ضایعات آندودنتیک
– برنامه ریزی برای درمان ارتودنسی
– ارزیابی کلسیفیکاسیون بافت نرم در سر و گردن

معرفی انواع رادیولوژی های دهان، فک و صورت

رادیولوژی دهان، فک و صورت معمولی یا دوبعدی به سه دسته تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است:

• رادیولوژی فک و دهان 

تصاویر رادیولوژی که شامل اورتوپانتوموگرافی می باشد که بسیاری از افراد آن را با OPG  یا Orthopantomogram می شناسند. لاترال سفالومتری، انتریور سفالومتری، پوستریور نیز جزو این دسته محسوب می شوند.

• رادیولوژی دندان 

تصاویری از یک یا چند دندان ارائه می دهد. تصویر یک دندان به پری اپیکال و تصویر چند دندان به بایت وینگ معروف می باشد. از سایر تصویربرداری های رادیولوژی فک و دهان، اکلوزال است که از ریشه یا تاج دندان و یا کلیه قسمت های دندان، تصاویری را به رادیولوژیست ارائه می دهد.

• تصاویر اختصاصی رادیولوژی فک و دهان

تصاویر اختصاصی از نواحی مورد نظر، مانند سینوس ها یا وارتز، غدد درون دهان و … را به رادیولوژیست ارائه می دهد.

رادیولوژی دهان، فک و صورت،به صورت سه بعدی :از دستگاه های فوق مدرن دندانپزشکی برای انواع تصویربرداری ها بکار می برند که می تواند تصاویر سه بعدی اختصاصی از فک و صورت دهد که به CBCT (Cone-Beam Computed Tomograph) معروف می باشد. در این نوع تصویربرداری، جراحان فک و صورت، متخصصین گوش، حلق و بینی، متخصصین پروتزهای دندانی  و … می توانند با تشخیص دقیق مشکل نواحی حساس، آن نقاط را درمان نمایند.

احتمال سرطانزایی در رادیولوژی چه میزان است؟

در مقایسه با عوامل محیطی سرطان زا، احتمال سرطان در اثر تابش در این نوع تصویربرداری به علت استفاده از پوشش های سربی در درون دهان، بسیار کم و ناچیز می باشد.  این پوشش های سربی برای محافظت از بافت های حساس به اشعه در درون دهان قرار می گیرند.

رادیولوژی یک زمینه مهم در دندانپزشکی می باشد، چون تصاویر رادیوگرافی به وجود آمده توسط آن می توانند ساختارهای آناتومیکی دندانپزشکی و حساس غیر قابل مشاهده را نمایش دهند. این امر از آنجا که تظاهرات بالینی دهان و دندان معمولا ریشه پنهان در استخوان پوشیده از بافت های نرم دارند، مهم است .
تفسیر های حاصل از این نوع تصویر برداری برای تشخیص کامل و جامع تمامی جنبه های فک ، صورت می‌گیرد و یک عنصر اساسی در برنامه ریزی درمانی دندانپزشکی است.

در چه مواقعی باید برای رادیولوژی فک و دهان مراجعه کرد؟

زمانی که دندانپزشک عمومی شما تشخیص می‌دهد که تصویر برداری ، برای تشخیص یا درمان شرایط فکی و دهانی شما از جمله مشکلات TMJ و یافتن مکان های کاشت در آینده احتیاج است ، شما را به رادیولوژی فک و دهان برای گرفتن رادیوگرافی از دهان ارجاع می دهد. چون آنها با بکارگیری از ابزارهای پیشرفته تشخیصی می ‌توانند وضعیت بهتر دهانی را تشخیص داده و راهنمایی‌های مورد نیاز را به دندانپزشک ارائه دهند.

سخن پایانی

در انتها باید گفت که رادیولوژی برای به حداقل رساندن خطا در تشخیص انواع بیماری های درون دهان و همچنین مشکلات فک و صورت، استفاده می شود. به همین علت باید در مراکز معتبر تصویر برداری صورت گیرد.