سینوزیت چیست؟ + انواع، علت و علائم سینوزیت
انواع سینوزیت
سینوزیت بینی چیست؟ سینوزیت بینی که معمولاً به سادگی سینوزیت نامیده می شود، به التهاب یا تورم بافت پوشاننده سینوس ها اشاره دارد. سینوس ها حفره های پر از هوایی هستند که در استخوان های جمجمه، اطراف بینی، پیشانی و گونه ها قرار دارند. در این بخش، انواع سینوزیت را بر اساس مدت زمان درگیری (حاد، تحت حاد، مزمن یا عودکننده) و عامل ایجادکننده آن (باکتری، ویروس یا قارچ) بررسی می کنیم.
- سینوزیت حاد، تحت حاد، مزمن و عودکننده
- سینوزیت باکتریایی و ویروسی
- سینوزیت قارچی
در ادامه به بررسی دقیق تر هر کدام می پردازیم:
سینوزیت حاد، تحت حاد، مزمن و عودکننده
- سینوزیت حاد: در سینوزیت حاد، علائمی مانند گرفتگی بینی، ترشحات، درد یا احساس فشار در صورت و کاهش حس بویایی، کمتر از چهار هفته ادامه دارند. این نوع معمولاً به دلیل ویروس هایی مانند ویروس سرماخوردگی ایجاد می شود.
- سینوزیت تحت حاد: علائم سینوزیت تحت حاد بین ۴ تا ۱۲ هفته باقی می مانند.
- سینوزیت مزمن: اگر علائم سینوزیت حداقل ۱۲ هفته ادامه داشته باشند، به آن سینوزیت مزمن گفته می شود. عامل این نوع سینوزیت معمولاً باکتری ها هستند.
- سینوزیت حاد عودکننده: سینوزیت حاد عودکننده به مواردی گفته می شود که علائم آن ۴ بار یا بیشتر در طول یک سال بروز می کنند و هر دوره کمتر از دو هفته طول می کشد.
سینوزیت باکتریایی و ویروسی
بیشتر موارد سینوزیت توسط ویروس ها، مانند ویروس های عامل سرماخوردگی، ایجاد می شوند. باکتری ها هم می توانند سینوزیت ایجاد کنند یا اینکه بعد از ابتلا به سینوزیت ویروسی، باعث عفونت ثانویه شوند. اگر آبریزش بینی، گرفتگی بینی و درد صورت شما بعد از ده روز برطرف نشد، ممکن است سینوزیت شما از نوع باکتریایی باشد. گاهی ممکن است علائم شما ابتدا کمی بهتر شوند، اما دوباره برگردند و حتی شدیدتر از قبل باشند. سینوزیت باکتریایی معمولاً به خوبی به درمان با آنتی بیوتیک ها و داروهای رفع کننده گرفتگی بینی (ضداحتقان) پاسخ می دهد.
سینوزیت قارچی
سینوزیت قارچی (عفونتی که عامل آن قارچ است) معمولاً جدی تر از انواع دیگر سینوزیت به شمار می رود. این نوع سینوزیت بیشتر در افرادی دیده می شود که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است.
تشخیص سینوزیت
تشخیص سینوزیت از سه راه زیر امکان پذیر است:
- معاینه
- آندوسکوپی بینی
- سی تی اسکن
در ادامه به بررسی دقیق تر هر کدام می پردازیم:
معاینه
- برای تشخیص، پزشک عمومی ابتدا درباره علائم از شما سوالاتی می پرسد و سپس معاینه تان می کند.
- او با لمس کردن نواحی سینوس ها، حساسیت احتمالی را بررسی می کند.
- ممکن است داخل بینی شما را معاینه کند تا نشانه هایی از التهاب یا گرفتگی (انسداد) را جستجو کند.
- معمولاً برای تشخیص سینوزیت توسط پزشک عمومی، نیازی به انجام آزمایش های بیشتر نیست.
- از آنجایی که علائم سینوزیت ممکن است با علائم بیماری های دیگر (مانند آلرژی یا مشکلات دندانی) شباهت داشته باشد، پزشک عمومی شما احتمال وجود این موارد را نیز بررسی خواهد کرد.
آندوسکوپی بینی
- متخصص گوش، حلق و بینی ممکن است آزمایشی به نام «آندوسکوپی بینی» را توصیه کند.
- در این روش، یک لوله باریک و انعطاف پذیر که سر آن دوربین کوچکی قرار دارد (اندوسکوپ)، وارد بینی می شود.
- این کار به پزشک کمک می کند تا داخل بینی و سینوس ها را ببیند و هرگونه گرفتگی یا مشکل دیگری را تشخیص دهد. پزشک معالج توضیحات کامل تری را درباره این آزمایش به شما خواهد داد.
سی تی اسکن
- پزشک همچنین ممکن است آزمایش های دیگری مانند سی تی اسکن را لازم بداند.
- این آزمایش ها به تشخیص دقیق تر سینوزیت و رد کردن سایر بیماری های احتمالی کمک می کنند.
علائم سینوزیت
علائم رایج سینوزیت (عفونت سینوس ها) عبارتند از:
- ترشح خلط از پشت حلق.
- آبریزش بینی با ترشحات غلیظ زرد یا سبز.
- گرفتگی یا کیپ شدن بینی.
- احساس فشار یا درد در صورت (به ویژه اطراف بینی، چشم ها و پیشانی) که ممکن است با حرکت سر یا خم شدن تشدید شود.
- احساس فشار یا درد در دندان ها.
- احساس فشار یا درد در گوش.
- تب (معمولا خفیف).
- بوی بد دهان یا احساس طعم ناخوشایند در دهان.
- سرفه (ممکن است شب ها بدتر شود).
- سردرد.
- احساس خستگی یا بی حالی.
درمان سینوزیت
درمان سینوزیت می تواند به یکی از سه روش زیر انجام شود:
- درمان خانگی سینوزیت
- درمان دارویی سینوزیت
- جراحی سینوزیت
در ادامه به بررسی دقیق تر هر یک از این درمان ها می پردازیم:
درمان خانگی سینوزیت
در موارد سینوزیت خفیف، اغلب می توانید بدون نیاز به مراجعه به پزشک، با رعایت نکات زیر به بهبودی خود کمک کنید:
- استراحت کافی داشته باشید.
- مایعات فراوان بنوشید.
- برای تسکین درد از مسکن های بدون نسخه مانند پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید (توجه: به کودکان زیر ۱۶ سال آسپرین ندهید).
- از عوامل حساسیت زا (آلرژن ها) دوری کنید.
- سیگار نکشید و از دود سیگار دوری کنید.
- بینی خود را با محلول آب نمک (سرم شستشو) تمیز کنید.
- اسپری یا قطره بینی ضداحتقان (برای رفع گرفتگی بینی). (توجه: داروهای ضداحتقان برای کودکان زیر ۶ سال مناسب نیستند).
- اسپری یا محلول های آب نمک (سرم) برای شستشو و مرطوب کردن بینی.
درمان دارویی سینوزیت
اگر پزشک عمومی لازم بداند که سینوزیت شما به درمان دارویی نیاز دارد، ممکن است یکی از داروهای زیر را تجویز نماید:
- اسپری یا قطره بینی استروئیدی (کورتون) برای کاهش التهاب و تورم سینوس ها. ممکن است نیاز باشد این داروها را برای چند ماه استفاده کنید.
- داروهای آنتی هیستامین، در صورتی که آلرژی عامل سینوزیت شما باشد.
- آنتی بیوتیک ها به ندرت برای سینوزیت تجویز می شوند، زیرا عامل بیشتر سینوزیت ها ویروس است، نه باکتری. معمولاً تنها در موارد مشکوک به عفونت باکتریایی، آنتی بیوتیک تجویز می گردد.
جراحی سینوزیت
جراحی رایج برای درمان سینوزیت مزمن، «جراحی عملکردی آندوسکوپیک سینوس» یا FESS نام دارد.
این جراحی با بیهوشی عمومی انجام می شود (یعنی در طول جراحی شما کاملاً بیهوش هستید).
هدف از این جراحی، باز کردن مسیر تخلیه سینوس ها است که جراح می تواند این کار را به یکی از دو روش زیر انجام دهد:
- برداشتن بافت های اضافه یا استخوان های کوچکی که باعث انسداد شده اند.
- استفاده از یک بالون کوچک برای باز کردن مجاری سینوسی (این روش کمتر تهاجمی است). بالون پس از باز کردن مجرا، خارج می شود.
عوارض سینوزیت
سینوزیت، به خصوص اگر مزمن یا شدید باشد، می تواند منجر به عوارضی شود، از جمله:
- تبدیل سینوزیت ویروسی به سینوزیت حاد باکتریایی.
- تبدیل سینوزیت حاد یا تحت حاد به سینوزیت مزمن.
- کاهش کیفیت زندگی.
- عوارض چشمی (اربیتال): گسترش عفونت به ناحیه چشم، مانند سلولیت اطراف چشم (پره سپتال و اربیتال) و ایجاد آبسه در ناحیه کاسه چشم (زیر پریوست یا اربیتال).
- عوارض درون جمجمه ای: گسترش عفونت به مغز یا پرده های آن، مانند آبسه (اپیدورال، ساب دورال، مغزی)، التهاب بافت مغز (سربریت) یا التهاب پرده های مغز (مننژیت).
- عوارض استخوانی: عفونت استخوان های اطراف سینوس (استئومیلیت)، مانند عفونت استخوان پیشانی که منجر به تورم می شود (تومور پف دار پات).
- مشکلات فراتر از سینوس ها: مانند اختلالات خواب، خستگی مزمن، مشکلات جنسی، اضطراب و افسردگی.
- تأثیر بر کار و فعالیت: مانند از دست دادن روزهای کاری و کاهش کارایی و بهره وری در محیط کار.
- مشکلات در روابط اجتماعی: کاهش مشارکت در فعالیت های اجتماعی.
- هزینه های درمانی بالا: نیاز به مراجعات مکرر پزشکی و مصرف دارو که هزینه بر است.
- بیماری های مزمن: جالب است بدانید که بر اساس ارزیابی ها، کیفیت زندگی افراد مبتلا به سینوزیت مزمن حتی از مبتلایان به برخی دیگر از بیماری های مزمن مانند آنژین صدری، نارسایی قلبی، آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) نیز پایین تر گزارش شده است.
