بخش جراحی چاقی بیمارستان پارسا

در مورد طرز خوابیدن بعد از عمل اسلیو، توصیه‌های کلی برای راحتی و کمک به بهبودی وجود دارد.

در چند هفته اول پس از جراحی

• به پشت یا پهلوی مخالف محل درد بخوابید: از خوابیدن روی شکم خودداری کنید تا فشاری به محل برش‌ها و معده تازه عمل شده وارد نشود.
• بالا نگه داشتن بالاتنه: استفاده از چند بالش برای بالاتر قرار گرفتن سر و بالاتنه (به طوری که زیر سر تا حدود دو هفته بالا باشد ) می‌تواند به کاهش فشار روی شکم، راحتی تنفس و کاهش احتمال رفلاکس کمک کند.
• راحتی فردی: در نهایت، وضعیتی را انتخاب کنید که در آن احساس راحتی بیشتری دارید و به بخیه‌ها فشار وارد نمی‌شود. اگر در مورد وضعیت خوابیدن خاصی نگرانی دارید، با پزشک یا تیم جراحی خود مشورت نمایید.

ممنوعات بعد از عمل اسلیو

پس از عمل اسلیو معده، رعایت برخی ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها برای حفظ سلامت، جلوگیری از عوارض و موفقیت در کاهش وزن ضروری است. این موارد شامل:

ممنوعیت‌های غذایی

• غذاهای سفت، خشک و دیر هضم: در مراحل اولیه بهبودی، از مصرف این غذاها باید اکیداً خودداری شود.
• غذاهای پرچرب و سرخ‌شده: این غذاها می‌توانند باعث ناراحتی گوارشی شده و روند کاهش وزن را مختل کنند.
• غذاهای بسیار شیرین و نوشیدنی‌های شکردار: مصرف زیاد قند می‌تواند منجر به سندرم دامپینگ (هرچند در اسلیو کمتر از بای‌پس شایع است) و افزایش وزن شود.
• نوشیدنی‌های گازدار و الکلی: این نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث اتساع معده، ایجاد گاز و ناراحتی شوند و ارزش غذایی ندارند.
• برخی سبزیجات خام و فیبری در ابتدا: هضم این مواد ممکن است در ابتدا دشوار باشد.

ممنوعیت‌های دارویی

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند ایبوپروفن، ژلوفن، ناپروکسن، دیکلوفناک و مفنامیک اسید، زیرا خطر آسیب و زخم در معده را افزایش می‌دهند.
• مصرف خودسرانه داروها: هرگونه دارو، حتی داروهای گیاهی، باید با اطلاع و تجویز پزشک باشد.

سایر ممنوعیت‌ها

• سیگار کشیدن: سیگار روند بهبودی را مختل کرده و خطر عوارض را افزایش می‌دهد.
• جویدن آدامس: می‌تواند باعث ورود هوا به معده و ایجاد نفخ شود.
• پرخوری و سریع غذا خوردن: این عادات باید به طور کامل کنار گذاشته شوند.

اسلیو معده یا بای پس

انتخاب بین اسلیو معده یا بای‌پس معده یک تصمیم مهم و فردی است که باید با مشورت دقیق جراح و بر اساس شرایط خاص هر بیمار گرفته شود. هیچ‌کدام از این دو عمل به طور مطلق “بهتر” از دیگری نیست و هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند.

اسلیو معده ممکن است مناسب‌تر باشد برای افرادی که:

• نگران عوارض ناشی از سوءجذب مواد مغذی و نیاز به مصرف مادام‌العمر مکمل‌ها هستند.
• عمل ساده‌تری با زمان جراحی کوتاه‌تر و عوارض بالقوه کمتر در کوتاه‌مدت را ترجیح می‌دهند.
• سابقه جراحی‌های متعدد شکمی دارند که انجام بای‌پس را دشوارتر می‌کند.
• بای‌پس معده ممکن است مناسب‌تر باشد برای افرادی که:
• شاخص توده بدنی (BMI) بسیار بالایی دارند.
• مبتلا به دیابت نوع دو شدید و کنترل‌نشده هستند (بای‌پس تأثیر قوی‌تری بر بهبود دیابت دارد).
• مشکل رفلاکس اسید شدید دارند (اسلیو گاهی می‌تواند رفلاکس را تشدید کند، در حالی که بای‌پس معمولاً آن را بهبود می‌بخشد).
• تصمیم نهایی پس از ارزیابی کامل توسط تیم پزشکی و با در نظر گرفتن اهداف و ترجیحات بیمار اتخاذ می‌شود.

تفاوت بای پس و اسلیو

تفاوت‌های کلیدی بین جراحی بای‌پس معده و اسلیو معده به شرح زیر است:

نحوه تغییر آناتومی

اسلیو: بخش بزرگی از معده (حدود ۷۰-۸۰٪) برداشته شده و معده به شکل لوله‌ای درمی‌آید. مسیر گوارش و روده دستکاری نمی‌شود.
بای‌پس: یک کیسه کوچک از معده ایجاد شده و مستقیماً به بخش دورتری از روده کوچک متصل می‌شود. در این روش، بخش بزرگی از معده و قسمت ابتدایی روده کوچک از مسیر عبور غذا خارج می‌شوند.

مکانیسم کاهش وزن

اسلیو: عمدتاً از طریق محدودیت در مقدار غذای دریافتی و کاهش هورمون گرسنگی (گرلین).
بای‌پس: ترکیبی از محدودیت در مقدار غذای دریافتی و کاهش جذب کالری و مواد مغذی (سوءجذب).

پیچیدگی و زمان جراحی

• اسلیو: عملی ساده‌تر و با زمان جراحی کوتاه‌تر.
• بای‌پس: عملی پیچیده‌تر و با زمان جراحی طولانی‌تر.

سوءجذب و نیاز به مکمل

• اسلیو: سوءجذب مواد مغذی کمتر است، اما همچنان نیاز به برخی مکمل‌ها وجود دارد.
• بای‌پس: سوءجذب مواد مغذی قابل توجه است و نیاز به مصرف مادام‌العمر و دقیق مکمل‌های ویتامینی و معدنی حیاتی است.

تأثیر بر بیماری‌های همراه

هر دو روش بر بهبود بیماری‌های مرتبط با چاقی مؤثرند، اما بای‌پس اغلب تأثیر قوی‌تر و سریع‌تری بر بهبود دیابت نوع دو دارد.

عوارض احتمالی

عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت در هر دو روش ممکن است متفاوت باشد. بای‌پس با خطراتی مانند فتق داخلی یا زخم‌های مارژینال همراه است که در اسلیو وجود ندارد. اسلیو ممکن است در برخی افراد باعث تشدید رفلاکس شود.

مراقبت های بعد از عمل اسلیو معده

مراقبت های بعد از عمل اسلیو معده برای یک بهبودی موفق و دستیابی به نتایج پایدار کاهش وزن بسیار حیاتی هستند. این مراقبت‌ها یک برنامه جامع شامل موارد زیر است:

• پیروی از دستورات پزشک: شامل مصرف دقیق داروها (مانند مسکن‌ها، داروهای محافظ معده و مکمل‌ها)، رعایت رژیم غذایی مرحله‌ای، و انجام فعالیت‌های بدنی توصیه‌شده.
• مراقبت از زخم‌ها: تمیز و خشک نگه داشتن محل برش‌های کوچک لاپاراسکوپی برای جلوگیری از عفونت.
• تغذیه مناسب: مصرف مایعات کافی، تمرکز بر پروتئین، و پرهیز از غذاهای ممنوعه.
• فعالیت بدنی: شروع با پیاده‌روی سبک و افزایش تدریجی فعالیت طبق برنامه برای جلوگیری از عوارض و کمک به کاهش وزن.
• ویزیت‌های پیگیری: حضور منظم در قرار ملاقات‌های برنامه‌ریزی شده با جراح و تیم تغذیه برای نظارت بر روند بهبودی، تنظیم رژیم و مکمل‌ها، و مدیریت هرگونه مشکل احتمالی. موفقیت درازمدت پس از جراحی اسلیو معده به میزان قابل توجهی به تعهد بیمار به این مراقبت‌ها و ایجاد تغییرات پایدار در سبک زندگی بستگی دارد.

محاسبه bmi برای عمل اسلیو

محاسبه BMI (Body Mass Index) یا شاخص توده بدنی، یک گام اساسی در ارزیابی صلاحیت فرد برای انجام عمل اسلیو معده است. BMI از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

BMI=وزن (به کیلوگرم)/(قد (به متر))

معیارهای رایج برای در نظر گرفتن عمل اسلیو بر اساس BMI عبارتند از:

BMI ۴۰ یا بالاتر: افرادی که در این دسته قرار می‌گیرند (چاقی مفرط یا کلاس III)، معمولاً کاندید مناسبی برای جراحی اسلیو محسوب می‌شوند.
BMI بین ۳۵ تا ۳۹.۹ به همراه بیماری‌های مرتبط با چاقی: افرادی که BMI آن‌ها در این محدوده است (چاقی کلاس II) و همزمان از یک یا چند بیماری جدی مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، آپنه خواب شدید، یا بیماری‌های مفصلی شدید رنج می‌برند، نیز می‌توانند کاندید جراحی باشند.
پزشک متخصص با محاسبه BMI و در نظر گرفتن سایر شرایط سلامتی، سابقه پزشکی، و تلاش‌های قبلی فرد برای کاهش وزن، تصمیم نهایی را در مورد مناسب بودن جراحی اتخاذ می‌کند.

بهترین جراح اسلیو معده

انتخاب بهترین جراح اسلیو معده یک تصمیم حیاتی است که تأثیر مستقیمی بر نتیجه جراحی و سلامت بیمار دارد. معیارهای کلیدی برای شناسایی یک جراح خوب عبارتند از:

• تخصص و مدارک علمی: جراح باید دارای بورد تخصصی جراحی عمومی و ترجیحاً فوق تخصص جراحی‌های چاقی و متابولیک یا فلوشیپ لاپاراسکوپی پیشرفته باشد.
• تجربه و مهارت: تعداد جراحی‌های موفق انجام شده، سابقه فعالیت در مراکز معتبر، و مهارت بالا در تکنیک‌های لاپاراسکوپی از اهمیت زیادی برخوردار است. جراح باید توانایی مدیریت عوارض احتمالی را نیز داشته باشد.
• تعهد به بیمار و پیگیری: بهترین جراح، سلامت و رضایت بیمار را در اولویت قرار می‌دهد، قبل از عمل مشاوره کامل و صادقانه ارائه می‌دهد، بیمار را از نظر روحی آماده می‌کند و پس از جراحی نیز پیگیر وضعیت بیمار و روند بهبودی او خواهد بود.
• ارتباط موثر: توانایی برقراری ارتباط خوب با بیمار، پاسخگویی به سوالات و نگرانی‌های او، و ارائه توضیحات واضح و قابل فهم از ویژگی‌های مهم است.
• تیم جراحی و بیمارستان: همکاری با تیم مجرب (متخصص بیهوشی، پرستاران) و انجام جراحی در بیمارستانی با امکانات و تجهیزات مناسب و استاندارد نیز حائز اهمیت است. تحقیق از بیماران قبلی جراح (با رعایت حریم خصوصی)، بررسی نظرات و سوابق آنلاین (با احتیاط)، و دریافت نظر از پزشکان دیگر نیز می‌تواند در این انتخاب کمک‌کننده باشد.

استفاده از شکم‌بند بعد از عمل اسلیو معده موضوعی است که نظرات متفاوتی در مورد آن وجود دارد:

• طرفداران استفاده از شکم‌بند: برخی جراحان و بیماران معتقدند که استفاده از شکم‌بند می‌تواند به حمایت از عضلات شکم، کاهش تورم و کبودی در محل برش‌ها، و ایجاد احساس امنیت و راحتی بیشتر در دوره بهبودی کمک کند. این گروه ممکن است توصیه کنند شکم‌بند برای چند هفته پس از جراحی، طبق دستورالعمل خاصی استفاده شود.
• مخالفان یا محتاطان در استفاده از شکم‌بند: گروهی دیگر از جراحان بر این باورند که شکم‌بند تأثیر قابل توجهی در جلوگیری از افتادگی پوست یا تسریع روند لاغری ندارد. آنها همچنین نگرانند که استفاده نادرست یا بیش از حد سفت بستن شکم‌بند ممکن است با افزایش فشار داخل شکم، به محل منگنه‌های معده فشار وارد کرده و حتی خطر نشتی یا سایر عوارض را افزایش دهد.

با توجه به این دیدگاه‌های متفاوت، مهم‌ترین اقدام، مشورت با جراح خودتان است. ایشان با در نظر گرفتن شرایط خاص شما، نوع جراحی انجام شده و روند بهبودی‌تان، بهترین توصیه را در مورد استفاده یا عدم استفاده از شکم‌بند و نحوه صحیح آن ارائه خواهند داد.

پریود بعد از عمل اسلیو

تغییرات در سیکل قاعدگی (پریود) پس از عمل اسلیو معده یک پدیده نسبتاً شایع است و دلایل مختلفی دارد:

• تأثیر کاهش وزن سریع: کاهش وزن قابل توجه و سریع پس از جراحی می‌تواند باعث ایجاد استرس فیزیولوژیک در بدن شده و منجر به تغییرات موقتی در سطح هورمون‌ها و در نتیجه بی‌نظمی در پریود شود.
• تغییرات هورمونی: چاقی خود با اختلالات هورمونی، به‌ویژه افزایش سطح استروژن (به دلیل تبدیل آندروژن‌ها به استروژن در بافت چربی) و مقاومت به انسولین، همراه است که می‌تواند منجر به بی‌نظمی قاعدگی یا حتی قطع آن (آمنوره) شود. عمل اسلیو و کاهش وزن ناشی از آن، به بازتنظیم این هورمون‌ها کمک می‌کند. در ماه‌های اولیه پس از جراحی، این بازتنظیمی ممکن است خود را به صورت تأخیر در پریود، تغییر در میزان خونریزی یا طول دوره نشان دهد.
• بهبود در درازمدت: برای بسیاری از زنانی که قبل از عمل به دلیل چاقی دچار بی‌نظمی قاعدگی بوده‌اند (به‌ویژه افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS)، پس از کاهش وزن ناشی از عمل اسلیو، نظم قاعدگی بهبود یافته و حتی قدرت باروری نیز افزایش می‌یابد.
• داروها: برخی داروهایی که در حین یا پس از جراحی برای جلوگیری از خونریزی استفاده می‌شوند، ممکن است به طور موقت بر سیکل قاعدگی تأثیر بگذارند.
• معمولاً این تغییرات موقتی هستند و پس از چند ماه و با تثبیت نسبی وزن، سیکل قاعدگی به حالت طبیعی‌تر بازمی‌گردد یا منظم‌تر می‌شود. در صورت ادامه بی‌نظمی‌ها یا بروز نگرانی، مشورت با پزشک متخصص زنان توصیه می‌شود.

شرایط عمل اسلیو معده

برای انجام عمل اسلیو معده، فرد باید واجد شرایط خاصی باشد که توسط تیم پزشکی ارزیابی می‌شود. مهم‌ترین این شرایط عبارتند از:

عمل بایپس معده چیست

عمل بایپس معده (Gastric Bypass Surgery) یکی از انواع جراحی‌های چاقی (باریاتریک) است که با هدف کاهش وزن قابل توجه در افراد مبتلا به چاقی مفرط انجام می‌شود. در این روش جراحی، تغییرات اساسی در ساختار معده و مسیر عبور غذا در دستگاه گوارش ایجاد می‌گردد.

به طور کلی، این عمل شامل دو مرحله اصلی است:

• ایجاد کیسه کوچک معده: جراح بخش بالایی معده را جدا کرده و یک کیسه کوچک (معمولاً به اندازه یک تخم مرغ یا گردو) ایجاد می‌کند. این کیسه، معده جدید و عملکردی بیمار خواهد بود و ظرفیت آن برای نگهداری غذا بسیار محدود است.
• تغییر مسیر روده کوچک (بای‌پس): سپس این کیسه کوچک معده به قسمتی از روده کوچک (معمولاً بخش میانی آن به نام ژژنوم) متصل می‌شود. با این کار، غذا پس از ورود به کیسه کوچک معده، بخش قابل توجهی از معده اصلی و همچنین قسمت ابتدایی روده کوچک (دوازدهه و بخش اولیه ژژنوم) را “دور زده” یا “بای‌پس” می‌کند.

این تغییرات باعث می‌شود که فرد هم مقدار کمتری غذا مصرف کند (به دلیل محدودیت حجم کیسه معده) و هم جذب کالری و مواد مغذی از غذای خورده شده کاهش یابد (به دلیل دور زدن بخش جاذب روده). عمل بایپس معده به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کاهش وزن و بهبود بیماری‌های مرتبط با چاقی، به‌ویژه دیابت نوع ۲، شناخته می‌شود.

بایپس کلاسیک

بایپس کلاسیک، که به آن بایپس معده Roux-en-Y (به فرانسوی: Roux-en-Y Gastric Bypass یا RNYGB) نیز گفته می‌شود، به عنوان روش استاندارد و اصلی جراحی بایپس معده شناخته می‌شود و برای دهه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. ویژگی‌های اصلی این روش عبارتند از:

• ایجاد کیسه کوچک معده: یک کیسه کوچک با حجم حدود ۱۵ تا ۳۰ سی‌سی از قسمت بالایی معده جدا می‌شود. این کیسه به شدت مقدار غذایی را که بیمار می‌تواند در یک وعده بخورد، محدود می‌کند.
• ایجاد دو آناستوموز (اتصال):
• آناستوموز گاستروژژنوستومی: کیسه کوچک معده به قسمتی از روده کوچک (ژژنوم) که از قبل اندازه‌گیری و بریده شده است (به این بخش از روده، اندام Roux یا Roux limb گفته می‌شود)، متصل می‌گردد.
• آناستوموز ژژونوژژنوستومی: بخش دیگر روده کوچک که از معده اصلی و دوازدهه می‌آید (و حاوی شیره‌های گوارشی است، به نام اندام بیلیوپانکراتیک یا biliopancreatic limb)، در نقطه‌ای پایین‌تر به اندام Roux متصل می‌شود تا شیره‌های گوارشی با غذا مخلوط شده و هضم ادامه یابد. این ساختار Y شکل، نام Roux-en-Y را به این عمل داده است. بایپس کلاسیک به دلیل مکانیسم دوگانه (محدودیت و سوءجذب) منجر به کاهش وزن قابل توجه و پایدار و بهبود چشمگیر بیماری‌های متابولیک، به‌ویژه دیابت نوع ۲، می‌شود. با این حال، این روش از نظر فنی پیچیده‌تر از اسلیو یا مینی بایپس است و نیاز به مراقبت‌های تغذیه‌ای دقیق و مصرف مادام‌العمر مکمل‌ها دارد.

عمل مینی بایپس

عمل مینی بایپس، که به آن بایپس تک آناستوموزی (Single Anastomosis Gastric Bypass) یا امگا لوپ (Omega Loop Bypass) نیز گفته می‌شود، یک روش جراحی چاقی است که به عنوان نسخه‌ای ساده‌تر و با تغییراتی نسبت به بایپس کلاسیک Roux-en-Y توسعه یافته است. ویژگی‌های اصلی این عمل عبارتند از:

• ایجاد کیسه معده لوله‌ای (اسلیو مانند): جراح یک کیسه معده بلندتر و باریک‌تر (شبیه به آنچه در عمل اسلیو ایجاد می‌شود، اما معمولاً کمی بزرگتر) از قسمت بالایی معده ایجاد می‌کند.
• ایجاد یک آناستوموز (اتصال): این کیسه معده مستقیماً به یک حلقه از روده کوچک (معمولاً در فاصله ۱۵۰ تا ۲۰۰ سانتی‌متری از ابتدای دوازدهه) متصل می‌شود. این اتصال به شکل حرف امگای یونانی (Ω) است و به همین دلیل به آن امگا لوپ نیز می‌گویند. برخلاف بایپس کلاسیک که دو اتصال دارد، مینی بایپس تنها یک اتصال دارد.
• این روش نیز مانند بایپس کلاسیک، هم از طریق محدود کردن مقدار غذای دریافتی و هم از طریق ایجاد میزانی از سوءجذب (به دلیل دور زدن بخشی از روده) به کاهش وزن کمک می‌کند. مینی بایپس به دلیل سادگی فنی بیشتر، زمان عمل کوتاه‌تر، و برخی مطالعات که عوارض کوتاه‌مدت کمتری را نشان می‌دهند، محبوبیت یافته است.
• با این حال، یکی از نگرانی‌های مرتبط با این روش، احتمال بیشتر رفلاکس صفرا به معده و مری در برخی بیماران است. این عمل نیز مانند سایر جراحی‌های بایپس، نیازمند تغییرات سبک زندگی و مصرف مکمل‌ها است.