بخش اورولوژی بیمارستان پارسا

۱. سنگ کلیه: علائم، انواع و روش های نوین درمانی

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه به رسوبات سختی گفته می شود که از تجمع مواد معدنی و نمک ها در داخل کلیه ها تشکیل می شوند. این سنگ ها می توانند از نظر اندازه بسیار متغیر باشند، از کوچکی یک دانه شن گرفته تا بزرگی یک نخود یا حتی بزرگتر. شکل ظاهری آن ها نیز می تواند صاف یا دندانه دار و شاخ گوزنی باشد. سنگ های کوچک ممکن است بدون ایجاد علامت از طریق ادرار دفع شوند، اما سنگ های بزرگتر می توانند در مسیر مجاری ادراری گیر کرده و باعث درد شدید و عوارض دیگر شوند.

علائم سنگ کلیه (علایم سنگ کلیه)

شناخت علائم سنگ کلیه برای مراجعه به موقع به پزشک و شروع درمان بسیار حائز اهمیت است. این علائم می توانند به طور ناگهانی ظاهر شوند و شدت آن ها متغیر باشد:

• درد شدید و متغیر: یکی از بارزترین نشانه ها، درد شدید و کولیکی (موجی) در پهلو و پشت، درست زیر دنده ها است. این درد ممکن است به سمت پایین شکم و کشاله ران نیز تیر بکشد. شدت درد گاهی آنقدر زیاد است که فرد نمی تواند آرام بگیرد.
• مشکلات ادراری: درد و سوزش هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار (نیاز به دفع ادرار بیش از حد معمول) و احساس فوریت در ادرار کردن از علائم شایع هستند.
• تغییرات در ادرار: ادرار ممکن است به رنگ قرمز، صورتی یا قهوه ای درآید که نشان دهنده وجود خون در ادرار (هماچوری) است. همچنین، ادرار کدر یا با بوی بسیار بد نیز می تواند از علائم سنگ کلیه باشد.
• علائم عمومی و گوارشی: تهوع و استفراغ، به ویژه زمانی که درد شدید است، از دیگر نشانه ها هستند. تب و لرز نیز ممکن است رخ دهد، خصوصاً اگر سنگ کلیه با عفونت همراه باشد.

علائم سنگ کلیه در زنان

اگرچه علائم سنگ کلیه در زنان و مردان عمدتاً مشابه است، اما برخی تفاوت ها و نکات قابل توجه وجود دارد. زنان ممکن است درد را علاوه بر نواحی معمول، در کشاله ران و ناحیه فرج (ولو) نیز احساس کنند. گاهی این دردها با دردهای قاعدگی، عفونت ادراری یا سایر بیماری های زنان اشتباه گرفته می شود که اهمیت تشخیص دقیق توسط پزشک را دوچندان می کند. در برخی موارد، زنان مبتلا به سنگ کلیه از دردهای مزمن معده نیز شکایت دارند. این همپوشانی علائم ایجاب می کند که در صورت بروز چنین نشانه هایی، بررسی های لازم برای رد یا تایید سنگ کلیه انجام شود تا از درمان های نادرست و طولانی شدن رنج بیمار جلوگیری گردد.

علائم حرکت سنگ کلیه

زمانی که سنگ از کلیه حرکت کرده و وارد حالب (لوله باریکی که کلیه را به مثانه وصل می کند) می شود، علائم معمولاً تشدید می یابند. این علائم شامل درد مبهم و تیز در معده، درد بسیار شدید در یک یا هر دو طرف کمر که ممکن است به صورت موجی باشد، مشاهده خون در ادرار، تب و لرز (در صورت عفونت)، ادرار کدر یا با بوی نامطبوع و حالت تهوع و استفراغ است.

انواع سنگ کلیه

سنگ های کلیه بر اساس ترکیب شیمیایی شان به انواع مختلفی تقسیم می شوند. شناخت نوع سنگ برای انتخاب روش درمانی مناسب و همچنین پیشگیری از تشکیل مجدد سنگ ها اهمیت دارد:

• سنگ های اگزالات کلسیم: این نوع، شایع ترین نوع سنگ کلیه است و حدود ۸۰ درصد موارد را شامل می شود. این سنگ ها اغلب در ادرار اسیدی تشکیل می شوند و از ترکیب کلسیم با اگزالات (ماده ای که در بسیاری از مواد غذایی یافت می شود) به وجود می آیند. رنگ آن ها معمولاً زرد یا طلایی مایل به قهوه ای است.
• سنگ های فسفات کلسیم: شیوع کمتری دارند و معمولاً در ادرار قلیایی تشکیل می شوند. این سنگ ها ممکن است با اختلالات متابولیکی خاصی مرتبط باشند.
• سنگ های اسید اوریکی: این نوع سنگ در افرادی که سطح اسید اوریک در ادرارشان بالاست (مثلاً به دلیل مصرف زیاد پروتئین حیوانی یا بیماری نقرس) و ادرار اسیدی دارند، ایجاد می شود.
• سنگ های استروویت (عفونی): این سنگ ها در نتیجه عفونت های دستگاه ادراری، به ویژه توسط باکتری هایی که اوره را تجزیه می کنند، به وجود می آیند. این نوع سنگ در زنان شایع تر است و می تواند به سرعت رشد کرده و بزرگ شود. رنگ آن ها معمولاً سفید یا خاکستری روشن است.
• سنگ های سیستین: این نوع سنگ نادر است و به دلیل یک اختلال ژنتیکی به نام سیستینوریا ایجاد می شود که در آن اسید آمینه سیستین بیش از حد در ادرار دفع می شود. رنگ آن ها معمولاً زرد مایل به سبز یا قهوه ای روشن است.

دلایل تشکیل سنگ کلیه

• کم آبی بدن: ننوشیدن آب کافی باعث غلیظ شدن ادرار و افزایش احتمال کریستالیزه شدن مواد معدنی می شود.
• رژیم غذایی: مصرف زیاد نمک، شکر، پروتئین حیوانی و غذاهای سرشار از اگزالات می تواند خطر تشکیل برخی انواع سنگ را افزایش دهد.
• اضافه وزن و چاقی.
• بیماری های زمینه ای: مانند مشکلات گوارشی، نقرس، پرکاری غده پاراتیروئید و عفونت های ادراری مکرر.
• سابقه خانوادگی و ژنتیک.
• داروها: برخی داروها مانند دیورتیک ها و آنتی اسیدهای حاوی کلسیم.

تشخیص سنگ کلیه در بیمارستان پارسا

• شرح حال پزشکی و معاینه فیزیکی.
• آزمایش ادرار.
• آزمایش خون.
• روش های تصویربرداری: سونوگرافی، سی تی اسکن، عکس ساده شکم.
• آزمایش بررسی جنس سنگ دفع شده.

درمان فوری سنگ کلیه و راهکارهای خانگی

• نوشیدن آب فراوان.
• داروهای مسکن.
• داروهای تجویزی: آلفابلاکرها و داروهای پیشگیری کننده.

سنگ شکنی کلیه (ESWL) و سایر عمل های سنگ کلیه

• سنگ شکنی برون اندامی با امواج ضربه ای (ESWL): روشی غیرتهاجمی که با امواج صوتی سنگ را خرد می کند.
• یورتروسکوپی (URS): ورود لوله باریک از مجرای ادرار برای مشاهده و خرد کردن سنگ با لیزر.
• نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL): جراحی کم تهاجمی برای سنگ های بزرگ کلیوی.
• جراحی لیزری سنگ کلیه: استفاده از لیزر در روش های URS و PCNL.

جدول مقایسه روش های اصلی درمان سنگ کلیه

۲. بیماری های مثانه: از عفونت های ادراری تا مشکلات ساختاری

مثانه، عضوی کیسه ای شکل و عضلانی در لگن است که وظیفه ذخیره ادرار تولید شده توسط کلیه ها و سپس دفع آن از بدن را بر عهده دارد. سلامت مثانه برای عملکرد طبیعی سیستم ادراری و کیفیت زندگی افراد بسیار مهم است.

۲.۱. عفونت و التهاب مثانه (سیستیت)

علائم عفونت مثانه

• سوزش یا درد هنگام ادرار
• تکرر ادرار
• احساس فوریت در ادرار کردن
• ادرار تیره رنگ، کدر یا با بوی نامطبوع
• وجود خون در ادرار
• درد یا فشار در قسمت تحتانی شکم

درمان عفونت مثانه

درمان اصلی با آنتی بیوتیک ها است. مصرف مایعات فراوان و رعایت بهداشت نیز بسیار مهم است.

۲.۲. سنگ مثانه

علائم سنگ مثانه

• درد در قسمت پایین شکم
• ادرار دردناک
• تکرر ادرار
• مشکل در شروع ادرار یا قطع و وصل شدن جریان
• وجود خون در ادرار

درمان سنگ مثانه

برای سنگ های کوچک نوشیدن آب فراوان ممکن است کافی باشد. برای سنگ های بزرگتر از روش سیستولیتولاپاکسی (خرد کردن سنگ از طریق مجرا) یا در موارد نادر، جراحی باز استفاده می شود.

۲.۳. افتادگی مثانه (سیستوسل)

علائم افتادگی مثانه

• احساس فشار یا سنگینی در واژن
• مشاهده یا احساس یک توده در واژن
• مشکلات ادراری مانند بی اختیاری یا عدم تخلیه کامل
• درد هنگام رابطه جنسی

درمان افتادگی مثانه

درمان های غیرجراحی شامل تمرینات کگل، پساری واژینال و استروژن درمانی است. در موارد شدیدتر، از عمل جراحی ترمیمی (کولپورافی قدامی) استفاده می شود.

۲.۴. سایر اختلالات مثانه

• اکستروفی مثانه: یک نقص مادرزادی نادر که با جراحی های پیچیده درمان می شود.
• دیورتیکول مثانه: ایجاد یک کیسه در دیواره مثانه که می تواند باعث عفونت و سنگ شود.
• تومور مثانه: شایع ترین علامت آن خون در ادرار بدون درد است. درمان بستگی به مرحله و درجه تومور دارد.
• مثانه عصبی: اختلال در عملکرد مثانه به دلیل مشکلات عصبی.
• اسپاسم مثانه: انقباضات غیرارادی و ناگهانی عضله مثانه.
• سوند مثانه: لوله ای برای تخلیه ادرار که کاربردهای تشخیصی و درمانی دارد.

۳. سلامت پروستات: راهنمای جامع بیماری ها و درمان های مردان

غده پروستات، عضوی به اندازه گردو است که بخشی از دستگاه تناسلی مردان محسوب می شود و با افزایش سن، مشکلات مربوط به آن شیوع بیشتری پیدا می کند.

۳.۱. آشنایی با غده پروستات

اندازه نرمال پروستات

اندازه طبیعی پروستات در یک مرد جوان حدود ۲۰ تا ۲۵ سی سی است. این اندازه با افزایش سن به طور طبیعی بزرگتر می شود.

سونوگرافی پروستات و آزمایش PSA

سونوگرافی برای اندازه گیری حجم پروستات و آزمایش خون PSA برای غربالگری سرطان پروستات و ارزیابی سایر مشکلات پروستات استفاده می شود.

۳.۲. بزرگی خوش خیم پروستات (BPH)

علائم BPH

• تکرر ادرار (به خصوص در شب)
• مشکل در شروع ادرار کردن
• جریان ضعیف یا منقطع ادرار
• احساس عدم تخلیه کامل مثانه

درمان BPH

درمان شامل تغییرات سبک زندگی، داروهایی مانند آلفابلاکرها (ترازوسین) و مهارکننده های ۵-آلفا ردوکتاز، و در موارد شدیدتر، جراحی (TURP یا جراحی لیزری) است.

۳.۳. التهاب پروستات (پروستاتیت)

پروستاتیت التهاب غده پروستات است و می تواند حاد (باکتریایی) یا مزمن (سندرم درد مزمن لگن) باشد. استرس می تواند علائم را تشدید کند. درمان بستگی به نوع آن دارد و می تواند شامل آنتی بیوتیک ها، داروهای ضدالتهاب و تکنیک های مدیریت استرس باشد.

۳.۴. کیست پروستات

کیست های پروستات کیسه هایی پر از مایع هستند که اغلب بدون علامت بوده و نیازی به درمان ندارند. در صورت علامت دار شدن، ممکن است نیاز به تخلیه یا جراحی داشته باشند.

۳.۵. بهترین دکتر پروستات در تهران

انتخاب یک متخصص اورولوژی مجرب برای درمان بیماری های پروستات بسیار مهم است. بیمارستان پارسا از حضور تیمی برجسته و مجرب از متخصصین و فوق تخصص های اورولوژی بهره می برد.