عمل تعویض مفصل زانو یکی از جراحی‌های پرطرفدار برای افرادی است که به‌دلیل آسیب یا بیماری‌های مفصلی مانند آرتروز، از درد مزمن زانو رنج می‌برند. اما این جراحی به دلیل ریسک‌های آن و نیاز به دوره نقاهت طولانی، همیشه انتخاب اول نیست. خوشبختانه، چندین روش غیرجراحی و جایگزین برای تعویض مفصل زانو وجود دارد که میتواند به کاهش درد، بهبود حرکت و عملکرد مفصل کمک کند. در این مقاله، با روشهای مختلفی مانند فیزیوتراپی، تزریق استروئید، PRP، و جراحی‌های مینیمالیستی آشنا خواهید شد که می‌توانند جایگزین عمل تعویض مفصل زانو باشند.
درمان های جایگزین عمل تعویض مفصل زانو کدامند؟
درمانهای پایه و اولیه برای جایگزین عمل تعویض مفصل زانو عبارتند از:
کاهش وزن:
از مهم‌ترین مسائل در پیشگیری و درمان درد زانو، کاهش وزن در صورت چاقی است. کاهش وزن تاثیراتی از جمله:
- کاهش بار و فشار روی زانو
- کاهش درد و التهاب
- کاهش خطر پیشرفت آرتروز
- و همین‌طور افزایش تاثیر درمانهای دیگر
فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی:
فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی نقش مهمی در پیشگیری از نیاز به عمل جراحی زانو دارند. این روش‌ها می‌توانند به تقویت عضلات اطراف زانو، بهبود انعطاف‌پذیری مفصل و کاهش فشار وارده بر مفاصل کمک کنند. در مواقع بسیاری اگر در زمان مناسب فیزیوتراپی صورت گیرد پیشگیری کننده و جایگزین عمل تعویض مفصل زانو خواهد بود. تاثیراتی از جمله:
- تقویت عضلات اطراف زانو
- بهبود توازن و ثبات مفصل در مواردی مانند پیچ خوردگی پا
- کاهش التهاب و درد
- افزایش انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی
- اصلاح نحوه حرکت و راه رفتن
- پیشگیری از تحلیل رفتن مفصل
پیشنهاد می‌کنیم مقاله بهترین کلینیک ارتوپدی در جنوب تهران را بخوانید.
آب درمانی جایگزین عمل تعویض مفصل زانو:
آب درمانی (هیدروتراپی) یکی از روشهای موثر برای کاهش درد و بهبود عملکرد مفاصل زانو است، به‌ویژه برای افرادی که از آرتروز یا دیگر مشکلات مفصلی رنج می‌برند تا پیشگیری کننده و جایگزین عمل تعویض مفصل زانو برایشان باشد. آب درمانی تاثیرات مثبتی از جمله:
- کاهش فشار بر مفصل زانو
- کاهش درد و التهاب با افزایش خون رسانی در محل آسیب دیده
- کاهش فشار بر غضروف‌ها و استخوان‌ها
- کاهش استرس ذهنی و جسمی و ترس کم‌تر از ایجاد آسیب بیش‌تر به خاطر وجود آب
- کاهش خشکی مفصل
در صورتی که بیمار بعد از گذراندن درمانهای پایه هنوز علائمی مانند درد و التهاب، صدا در زانو، گیر کردن زانو و مشکلات در نشستن روی زمین دارد و فعالیت‌های روزمره برایش دشوار شده است، هنوز هم راه های جایگزین عمل تعویض مفصل زانو وجود دارد.
بعد از این مراحل با توجه به سن شما و شرایط فیزیکی بدنتان پزشک ممکن است راه‌های زیر را به شما پیشنهاد دهد:
تزریق کورتون و استروئید:
تزریق استروئید (معمولا کورتون) یکی از روشهای رایج و مؤثر برای کاهش درد و التهاب مفصل زانو، به‌ویژه در مواردی مانند آرتروز، التهاب تاندون‌ها، بورسیت و آسیبهای مفصلی است. این تزریق‌ها تاثیراتی دارند از جمله:
- کاهش التهاب
- کاهش درد
- بهبود حرکت و عملکرد مفصل
- کاهش نیاز به داروهای خوراکی
- کاهش روند تخریب مفصل
- اثرات موضعی با کمترین عوارض سیستمیک با تزریق مستقیم آن به زانو
اما این روش دارای محدودیت‌ها و نکته‌هایی است که باید آن‌ها را بدانیم:
تزریق‌های استروئیدی معمولا فقط چند بار در سال قابل انجام هستند، زیرا استفاده مکرر از آن‌ها ممکن است به آسیب بافت‌ها، تضعیف غضروف و استخوان و افزایش خطر عفونت منجر شود.
اثرات تسکینی این تزریق‌ها معمولا موقت هستند و ممکن است پس از دو تا سه ماه کاهش یابند. این روش درمانی معمولا برای مدیریت درد در کوتاه‌مدت و به عنوان بخشی از برنامه درمانی جامع استفاده می‌شود.
برای برخی افراد، تزریق استروئید ممکن است عوارض جانبی موضعی مانند درد موقت در محل تزریق، تورم یا قرمزی ایجاد کند.
استفاده از سلول های بند ناف جنین جایگزین عمل تعویض مفصل زانو:
استفاده از سلول‌های بنیادی بند ناف یکی از روشهای جدید و نویدبخش برای درمان مشکلات مفصل زانو است، به‌ویژه در مواردی که فرد از آرتروز یا آسیبهای مفصلی رنج میبرد. سلول‌های بنیادی دارای توانایی ترمیم و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده هستند و می‌توانند به کاهش التهاب و تحریک بازسازی غضروف در مفاصل کمک کنند. این روش هم به صورت تزریق به زانوی بیمار توسط پزشک در کلینیک ارتوپدی بیمارستان تخصصی پارسا انجام می‌شود.
از فواید این روش:
- ترمیم غضروف و بازسازی بافت
- کاهش التهاب
- بهبود درد و عملکرد زانو
- ایمنی و سازگاری بالا با بدن
- افزایش کیفیت زندگی
این روش به شدت در حال توسعه است و مطالعات بسیاری در این زمینه در حال انجام است. امید است که در آینده این روش کاملا جایگزین عمل تعویض مفصل زانو شود.
این روش برای افراد جوان و زیر پنجاه سال نیز قابل انجام است.
تزریق ژل اسید هیالورونیک جایگزین عمل تعویض مفصل زانو:
تزریق ژل اسید هیالورونیک (که به آن تاج خروس نیز گفته می‌شود) یکی از روشهای درمانی رایج برای کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل زانو، به‌ویژه در افراد مبتلا به آرتروز زانو است. اسید هیالورونیک یک ماده طبیعی است که به طور طبیعی در مایع سینوویال مفصل‌ها وجود دارد و به عنوان یک روان‌کننده و جذب‌کننده شوک برای مفاصل عمل می‌کند. با تزریق این ماده به مفصل زانو، مزایای متعددی در کاهش درد و بهبود حرکت حاصل می‌شود.
از جمله فواید آن:
- روان شدن مفصل
- کاهش ساییدگی و فشار روی مفصل
- کاهش التهاب و درد
- بهبود دامنه حرکتی
- کاهش نیاز به داروهای ضدالتهاب
نکات تزریق به روش ژل درمانی:
این روش ممکن است تولید طبیعی هیالورونیک اسید را در بدن افزایش داده و از نیاز به جراحی جلوگیری کند یا آن را به تاخیر اندازد.
تأثیرات تزریق ژل اسید هیالورونیک ممکن است در هر فرد متفاوت باشد. برخی از بیماران ممکن است بهبود چشمگیری داشته باشند، در حالی که دیگران تأثیر کم‌تری احساس کنند.
این ژل ها عوارض خاصی ندارند و در بسیاری موارد دیگر هم از اسید هیالورونیک استفاده می‌شود.
طبق تشخیص پزشک این روش پیشگیری یا جایگزین عمل تعویض مفصل زانو ممکن است در یک دوز یا چند دوز تزریق شود.
روش ژل درمانی معمولا در افراد بالای 55 سال انجام می‌شود.
ممکن است این روش به تنهایی یا همراه با پی آر پی برای بیمار انجام شود.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله فیزیوتراپی چیست را بخوانید.
روش پی آر پی:( prp )
پی آر پی (PRP یا Platelet-Rich Plasma) یک روش درمانی غیرجراحی است که در آن از پلاسمای غنی از پلاکت‌های خون خود بیمار استفاده می‌شود. این روش به عنوان یک درمان طبیعی برای کاهش درد و ترمیم آسیبهای زانو و سایر مفاصل مورد استفاده قرار می‌گیرد. پلاکت‌های موجود در خون، حاوی پروتئین‌ها و عوامل رشد هستند، و در این روش از آن‌ها برای تحریک فرآیند ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده استفاده می‌شود.
مراحل درمان پی آر پی برای مفصل زانو شامل موارد زیر است:
گرفتن خون از بیمار: مقدار کمی خون از بیمار گرفته می‌شود.
افزایش پلاکت‌ها: با استفاده از دستگاه سانتریفیوژ پلاسمای سرشار از پلاکت به دست می‌آید.
تزریق به مفصل زانو: پلاسمای غنی از پلاکت به مفصل زانو تزریق می‌شود.
فواید پی آر پی برای درمان مفصل زانو:
- کاهش درد و التهاب
- ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده
- بهبود تحرک مفصل
- ترمیم مفصل زانو و ترک‌های آن
- جلوگیری از پیشروی مشکل مفصل
نکات روش پی آر پی:
روش پی آر پی به طور کلی به عنوان یک درمان ایمن شناخته می‌شود، زیرا از خون خود بیمار استفاده می‌شود و به همین دلیل خطر واکنش‌های آلرژیک یا عفونت به حداقل می‌رسد.
برخی بیماران ممکن است پس از تزریق کبودی یا تورم در ناحیه محل تزریق داشته باشند. این مشکل معمولا خفیف و موقت است.
طبق نظر پزشک ممکن است در سه مرحله با فاصله‌های یک ماه و پس از آن شش ماه انجام شود.
این روش برای افراد با سن زیر پنجاه سال هم انجام می‌شود.
اگر درد سیاتیک دارید بهتر است در مقاله بیمارستان پارسا با علت و درمان سیاتیک آشنا شوید.
شستوشوی مفصل زانو توسط آرتروسکوپ (آرتروسکوپی زانو):
آخرین روش جایگزین عمل تعویض مفصل زانو، شست و شوی مفصل زانو توسط آرتروسکوپ است.
این روش برای درمان مشکلات داخل مفصل زانو، مانند تجمع مواد زائد یا التهاب‌های ناشی از آرتروز و دیگر آسیبهای مفصلی است.
در روش شست‌و‌شو از آرتروسکوپ که یک دستگاه نازک و انعطاف‌پذیر با دوربین و منبع نور است برای مشاهده و تمیز کردن داخل مفصل زانو استفاده می‌شود.
با انجام برش‌های کوچک در اطراف زانو و فرستادن ابزار شست و شو و آرتروسکوپی از طریق آن‌ها که پزشک از طریق مانیتور همه چیز را از نزدیک مشاهده می‌کند انجام می‌شود.
مزایای شستوشوی مفصل با آرتروسکوپ نسبت به جراحی مفصل:
- امکان بی‌حسی موضعی
- پاکسازی موثر مفصل
- دوره بهبودی بسیار سریع‌تر
- این روش معمولا 4 سال موثر است و کمک بسیاری برای بهبود بیماران میتواند باشد.
کلام پایانی:
جایگزین عمل تعویض مفصل زانو به افراد این امکان را میدهد تا بدون نیاز به جراحی بزرگ، بهبود عملکرد زانو را تجربه کنند. از روشهای درمانی غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و تزریق‌ها گرفته تا روشهای پیشرفته‌تر مانند آرتروسکوپی، انتخاب‌های متعددی برای کاهش درد و بهبود حرکت وجود دارد. با توجه به شدت آسیب و وضعیت بیمار، بهترین گزینه درمانی میتواند متفاوت باشد.
برای انتخاب روش مناسب، مشاوره با پزشک متخصص و ارزیابی دقیق شرایط مفصل زانو بسیار حائز اهمیت است. پس بهتر است راهنمایی‌های کامل‌تر را از طریق سایت در قسمت نوبت دهی یا شماره 02153283000 و دریافت نوبت از پزشکان بیمارستان تخصصی پارسا بخواهید.
سوالات متداول
۱. چه روشهایی برای جایگزینی عمل تعویض مفصل زانو وجود دارد؟
روشهای جایگزین شامل فیزیوتراپی، تزریق استروئید، پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، درمانهای دارویی، و جراحی مینیمالیستی مثل آرتروسکوپی میباشند.
۲. آیا فیزیوتراپی میتواند جایگزین مناسبی برای عمل تعویض مفصل زانو باشد؟
بله، فیزیوتراپی میتواند در بسیاری از موارد به کاهش درد و تقویت عضلات اطراف مفصل کمک کند. این روش برای افرادی که آسیب زانو در مراحل اولیه دارند، مؤثر است.
3. آیا جراحی آرتروسکوپی میتواند جایگزین تعویض مفصل زانو شود؟
آرتروسکوپی یک روش جراحی کمتهاجمی است که به جای تعویض کامل مفصل، به پزشک این امکان را میدهد که آسیبهای جزئی مفصل را تعمیر کند. این روش برای افرادی که هنوز به تعویض کامل نیاز ندارند، مؤثر است.
4. چه زمانی باید به فکر عمل تعویض مفصل زانو بود؟
اگر درمانهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و تزریقات کمکی نکرده باشند و درد و محدودیت حرکت شدید باشد، ممکن است تعویض مفصل زانو گزینه نهایی باشد. مشاوره با پزشک برای ارزیابی دقیق بسیار مهم است.
بسیار مفید بود