آندوسکوپی

آندوسکوپی چیست و چگونه انجام می شود؟

دستگاه آندوسکوپی چیست؟

آندوسکوپ، لوله ای بلند، نازک و منعطف است که در انتهای آن یک دوربین و منبع نور تعبیه شده است. این ابزار به پزشک یا کادر درمانی متخصص امکان می دهد تا درون بدن شما را ببینند و تصاویر آن را به صورت زنده بر روی یک نمایشگر در مرکز درمانی مشاهده کنند.

  • آندوسکوپ ممکن است از طریق دهان و حلق یا از راه مقعد به بدن وارد شود.
  • انتخاب مسیر ورود به محل وجود مشکل در دستگاه گوارش شما بستگی دارد.
  • در طی عمل جراحی نیز می توان آندوسکوپ را از طریق یک شکاف کوچک روی پوست وارد بدن کرد.

مزایای آندوسکوپی

آندوسکوپی یک روش تشخیصی-درمانی گوارشی با حداقل تهاجم است که نسبت به جراحی های باز قدیمی، فواید بسیاری دارد. در این روش، به جای ایجاد برش های بزرگ جراحی، یک لوله نازک همراه با دوربین و نور از طریق ورودی های طبیعی بدن (مانند دهان یا مقعد) وارد می شود.

این شیوه، که نمونه ای از آن آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی است، معمولاً درد پس از عمل کمتر، زمان بهبودی کوتاه تر و جای زخم کوچک تری به همراه دارد، که آن را به گزینه ای مطلوب برای بیماران تبدیل می کند.

یکی از موارد استفاده اصلی آندوسکوپی، معاینه دستگاه گوارش است. پزشکان با استفاده از آندوسکوپ می توانند بخش های فوقانی دستگاه گوارش و بافت های آن را مشاهده کرده و موارد غیرطبیعی مانند التهاب، زخم یا تومور را شناسایی کنند.

آندوسکوپی همچنین برای درمان برخی بیماری های گوارشی نظیر بازگشت اسید معده به مری (GERD)، مِری بارِت و بیماری التهابی روده (IBD) به کار گرفته می شود. آندوسکوپی روشی قابل تطبیق است و می توان آن را بر اساس نیازهای مشخص هر بیمار انجام داد.

انواع گوناگونی از آندوسکوپی وجود دارد که هر یک کاربرد خاص خود را دارند. برای مثال، آندوسکوپی فوقانی جهت معاینه بخش بالایی دستگاه گوارش (مری، معده و ابتدای روده باریک) و کولونوسکوپی برای معاینه روده بزرگ و راست روده استفاده می شود.

می‌خواهید با روش های مختلف لاغری آشنا شوید تا یکی را انتخاب کنید؟ اسلیو معده چیست شما را با یکی از این روش ها آشنا می‌کند.

مزایای آندوسکوپی

عوارض آندوسکوپی

آندوسکوپی عموماً یک روش بسیار ایمن محسوب می شود. عوارض جانبی آن نادر است و می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • خونریزی: احتمال بروز عوارض ناشی از خونریزی پس از آندوسکوپی، در صورتی که طی عمل نیاز به برداشتن نمونه بافت (بیوپسی) یا درمان مشکلی در دستگاه گوارش باشد، افزایش می یابد. در موارد بسیار کم، این نوع خونریزی ممکن است به تزریق خون نیاز داشته باشد.
  • عفونت: اکثر آندوسکوپی ها شامل معاینه و بیوپسی هستند و خطر عفونت در آن ها کم است. این خطر زمانی افزایش می یابد که اقدامات بیشتری به عنوان بخشی از آندوسکوپی انجام شود. بیشتر عفونت ها خفیف بوده و با مصرف آنتی بیوتیک درمان می شوند. در صورتی که شما در معرض خطر بالای عفونت باشید، ممکن است پزشک پیش از عمل برایتان آنتی بیوتیک پیشگیرانه تجویز کند.
  • پارگی در دستگاه گوارش: ایجاد پارگی در مری یا بخش دیگری از دستگاه گوارش فوقانی، ممکن است به بستری شدن در بیمارستان و گاهی به عمل جراحی برای ترمیم نیاز داشته باشد. خطر بروز این عارضه بسیار کم است (تقریباً ۱ مورد در هر ۲۵۰۰ تا ۱۱۰۰۰ آندوسکوپی تشخیصی فوقانی). این خطر در صورت انجام اقدامات اضافی مانند گشاد کردن مری (اتساع)، بیشتر می شود.
  • واکنش به داروی آرام بخش یا بیهوشی: آندوسکوپی فوقانی معمولاً با استفاده از داروی آرام بخش یا بیهوشی انجام می شود. نوع داروی مورد استفاده به وضعیت بیمار و علت انجام آندوسکوپی بستگی دارد. احتمال واکنش به این داروها وجود دارد، اما این خطر کم است.

شما می توانید با رعایت دقیق دستورالعمل های پزشک یا مرکز درمانی برای آمادگی پیش از آندوسکوپی، مانند ناشتا بودن و توقف مصرف برخی داروها طبق دستور، خطر بروز عوارض را کاهش دهید.

علائمی که ممکن است نشان دهنده بروز عارضه باشند

علائم زیر پس از آندوسکوپی نیاز به توجه دارند:

  • تب
  • درد در قفسه سینه
  • کوتاهی یا سختی تنفس
  • مدفوع خونی، سیاه رنگ یا بسیار تیره
  • مشکل در بلعیدن غذا یا مایعات
  • درد شدید یا مداوم در ناحیه شکم
  • استفراغ، به ویژه اگر حاوی خون باشد یا شبیه به دانه های قهوه به نظر برسد

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، لازم است فوراً با پزشک خود تماس گرفته یا به بخش اورژانس مراجعه نمایید.

اگر می‌خواهید با یکی از روش های جراحی مدرن آشنا شوید مقاله لاپاراسکوپی چیست را مطالعه کنید.

عوارض آندوسکوپی

علت انجام آندوسکوپی

آندوسکوپی فوقانی برای شناسایی و گاهی درمان مشکلاتی استفاده می شود که بخش بالایی دستگاه گوارش را درگیر می کنند. این بخش شامل مری، معده و قسمت ابتدایی روده کوچک (دوازدهه) است.

پزشک شما ممکن است انجام آندوسکوپی را در شرایط زیر لازم بداند:

  • بررسی علائم: آندوسکوپی به پزشک کمک می کند تا علت بروز نشانه های گوارشی مانند سوزش سر دل، تهوع، استفراغ، درد شکم، مشکل در بلع و خونریزی دستگاه گوارش را پیدا کند.
  • تشخیص بیماری: این روش در مرکز آندوسکوپی امکان برداشتن نمونه های بافتی (بیوپسی) را فراهم می کند تا بیماری ها و شرایطی که می توانند موجب کم خونی، خونریزی، التهاب یا اسهال شوند، مورد آزمایش قرار گیرند. همچنین می تواند به شناسایی برخی سرطان های دستگاه گوارش فوقانی کمک کند.
  • درمان: می توان ابزارهای مخصوصی را از طریق آندوسکوپ وارد کرد تا مشکلات موجود در دستگاه گوارش درمان شوند. برای مثال، از آندوسکوپی می توان برای سوزاندن یک رگ خونی و متوقف کردن خونریزی، گشاد کردن مری تنگ شده، برداشتن پولیپ یا خارج کردن یک جسم خارجی استفاده کرد.

گاهی آندوسکوپی همراه با روش های دیگری مانند سونوگرافی انجام می شود. ممکن است یک مبدل (پروب) سونوگرافی به آندوسکوپ متصل شود تا تصاویری از دیواره مری یا معده تهیه گردد. سونوگرافی آندوسکوپیک همچنین به تصویربرداری از اندام هایی که دسترسی به آن ها دشوار است، مانند لوزالمعده (پانکراس)، کمک می کند. آندوسکوپ های مدرن تر از تصاویر ویدئویی با وضوح بالا (High-Definition) برای ارائه جزئیات دقیق تر استفاده می کنند.

بسیاری از آندوسکوپ ها به فناوری موسوم به “تصویربرداری با باند باریک” (Narrow Band Imaging) مجهز هستند. این فناوری با استفاده از نور ویژه، به تشخیص بهتر شرایطی که ممکن است به سرطان منجر شوند (پیش سرطانی)، مانند مری بارت، کمک می کند.

اگر به آندوسکوپی اورژانسی نیاز پبدا کردید مقاله بهترین مراکز آندوسکوپی شبانه روزی در تهران به شما کمک خواهد کرد.

علت انجام آندوسکوپی

مراقبت های بعد از آندوسکوپی

پس از پایان یافتن آندوسکوپی، رعایت نکات مراقبتی برای بهبودی شما و پیشگیری از هرگونه مشکلی اهمیت دارد.

در این بخش، دستورالعمل های لازم با توجه به نوع آندوسکوپی انجام شده و وضعیت شما (مانند دریافت داروی آرام بخش) توضیح داده می شود:

پس از گاستروسکوپی/سونوگرافی آندوسکوپیک  (EUS)

  • به دلیل استفاده از اسپری بی حس کننده گلو، لازم است تا ۱ ساعت پس از اتمام عمل از خوردن و آشامیدن خودداری کنید، زیرا گلوی شما بی حس است و خطر ورود غذا یا مایعات به مجاری تنفسی (آسپیراسیون) وجود دارد.
  • ممکن است طی یکی دو روز اول پس از عمل، کمی احساس گلودرد داشته باشید. در صورت لزوم می توانید از داروهای مسکن رایج استفاده کرده و مایعات کافی بنوشید.
  • اگر مقداری هوا در معده باقی مانده باشد، ممکن است تا انتهای روز کمی احساس نفخ کنید؛ این وضعیت طبیعی است.
  • در صورتی که نیاز به برداشتن نمونه بافت بوده باشد، ممکن است مقدار کمی خون در بزاق خود مشاهده کنید.

در صورتی که داروی آرام بخش دریافت کرده اید

  • بسیار مهم است که طی ۲۴ ساعت آینده، فردی بزرگسال همراه شما باشد و به دستورالعمل های زیر توجه کامل داشته باشید:
  • داروی آرام بخش ممکن است تا مدتی پس از عمل باعث احساس خواب آلودگی شود و اختلالات حافظه موقتی ایجاد کند.
  • اکیداً از رانندگی با اتومبیل یا هر وسیله نقلیه دیگر (حتی دوچرخه) خودداری کنید (توجه نمایید که بیمه شما در این شرایط معتبر نخواهد بود).
  • با ماشین آلات یا وسایلی مانند اجاق گاز و کتری کار نکنید.
  • از اتخاذ تصمیمات مهم یا امضای اسناد قانونی و مهم خودداری نمایید.
  • از مصرف هرگونه نوشیدنی الکلی پرهیز کنید.
  • تا زمانی که اثرات دارو به طور کامل برطرف نشده است، به محل کار خود بازنگردید.
  • درب حمام یا سرویس بهداشتی را قفل نکنید تا فرد همراهتان بتواند در صورت نیاز به شما دسترسی داشته باشد.
  • مایعات فراوان بنوشید و غذای سبک میل کنید. استراحت کافی داشته باشید و از انجام فعالیت های ورزشی یا کارهای سنگین خودداری کنید.
  • معمولاً پس از ۲۴ ساعت، اثرات داروی آرام بخش از بین رفته و شما می توانید فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید.
5/5 - (1 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا